Anlaşmalı Boşanma Protokolünün Bağlayıcılığı 2023 yılında nedir? Anlaşmalı boşanma davalarında tarafların aralarında kendileri veya vekillerince hazırlamış oldukları anlaşmalı boşanma protokolünde; maddi ve manevi tazminat, yoksulluk nafakası, çocukların velayeti, velayeti almayan eşin çocukla kişisel ilişkisi gibi hususların bulunması gerekmektedir. Eğer boşanma davasında protokol ile mal paylaşımı ve iştirak nafakası hususlarında talepte bulunulmamışsa, bunlar için ayrı dava ile istenebilir.
Hâkim çocuğun üstün menfaatini gözeterek velayet ile ilgili anlaşmalı boşanma protokol hükmünde değişiklikler yapabilir. Hâkimin protokol üzerinde yapmış olduğu değişiklikleri eşler eğer kabul etmez ise davayı çekişmeli boşanma davası şeklinde devam ettirebilirler.
İştirak nafakası çocuğun üstün yararını gözetmekte olup bununla beraber velayet ve çocukla kişisel ilişki kurulması konuları boşanma protokolünde yer alsa dahi taraflarca sonradan açılacak dava ile değiştirilebilir. Anlaşmalı boşanma protokolü, boşanma davası kararı kesinleşinceye kadar iptal edilebilir.
Anlaşmalı Boşanma Protokolünün Bağlayıcılığı
Anlaşmalı boşanma protokolünde yer alan ve tarafların mutabık kaldıkları her konu dava için bağlayıcı sonuç doğurmaktadır. Bu da demek oluyor ki taraflarca veya varsa vekillerince hazırlanmış olan ve tarafların ıslak imzalarının olduğu anlaşmalı boşanma protokolü anlaşmalı boşanma davası için bağlayıcı nitelikte belge oluşturmaktadır. Taraflardan herhangi birinin anlaşmalı boşanma protokolüne uymaması halinde diğer taraf dava yolu ile zorla yerine getirilmesini sağlama hakkına sahiptir. Örneğin taraflar boşanma sonrası da kadının erkeğin soyadını kullanıp kullanmayacağına yönelik protokolde ortak bir karara varmış ve bunu protokol ile belge haline getirmişler ise iki taraf da buna aynen uymak zorundadırlar. Aynı şekilde bir başka örnek daha verecek olursak evlilik birliği içerisinde yapılmış olan bir kredi borcu taraflardan biri tarafından üstlenilmiş ve bu protokolde açıkça düzenlenmiş ise bu husus mahkemece “borcun iç üstlenmesi” olarak kabul edilip, taraflarca taşınmazların tescil edilmesine de karar verilmiş ise bu karar zorla yerine getirilebilir, taraflarca bir tarafa yönelik kira ödemesi yapılacağı protokolde kararlaştırılmışsa da bu husus icraya konu olabilir. Eğer anlaşmalı boşanma protokolüne uyulmazsa uymayan tarafa yönelik diğer tarafın ilamlı icra başlatma hakkı vardır. Yani bu demek oluyor ki anlaşmalı boşanma kararının kesinleşmesinin ardından taraflardan biri kararda belirtildiği sürede diğer tarafın borcunu yerine getirmemesi halinde karara ve protokole dayanarak ilamlı icra takibi başlatılabilecektir.
Anlaşmalı Boşanmaya Uymama
Anlaşmalı boşanma davalarında protokolde yer alan hükümlerin bağlayıcı olduğundan daha önce de söz etmiştik. Hâkim anlaşmalı boşanma protokolünü hukuka uygun bulursa eğer bu protokolü gerekçeli karara aynen geçirecektir ve bu durum taraflar için artık mahkeme ilamı şeklinde bağlayıcı olacaktır.
Anlaşmalı boşanma protokolünde yer almasına rağmen ve gerekçeli karara da geçirilen nafaka borcunun yerine getirilmemesi, maddi ve manevi tazminatın ödenmemesi gibi durumlarda açılacak olan davalar ile bu hususlar zorla yerine getirilebilecektir. Bu davalar; tapu iptal ve tescil davası, alacağın tespiti davası, zararın tazmini için tazminat davası, menfi tespit davası şeklinde sayılabilmektedir. Anlaşmalı boşanma protokolünde nafaka, tazminat gibi asıl alacağın yanında faizlerinin ve daha sonraki zamanlarda nasıl ödeneceğine dair düzenlemelerin de yer alması daha sonra tarafların karşılaşılabileceği sorunların önlenmesi bakımından önem arz etmektedir. Tüm bunlara ek olarak eğer anlaşmalı boşanma protokolünde müşterek çocuklara ilişkin olarak velayet ve çocukla kişisel ilişkinin kurulmasına yönelik düzenlenmelerle alakalı hükümler olması halinde, tarafların anlaşmalı boşanmaya uymaması halinde, taraflar sonrasında velayetin değiştirilmesi davası açabilecek veya çocuk teslimine muhalefete ilişkin suç duyurusunda bulunabilecektir.
Anlaşmalı Boşanma Protokolünde Bulunması Zorunlu Hususlar
Anlaşmalı boşanma davalarında; protokolün kaç nüsha olarak hazırlanacağı, varsa sonuca varılan başka uzlaşmalar, boşanma davasının oluşturacağı masrafları kimin ödeyeceğinin belirlenmesi ve tarafların çıplak imzalarının bulunması gerekli hususlardandır. Yani bu demek oluyor ki anlaşmalı boşanma protokolünde;
- Eşlerin ve varsa müşterek çocukların nüfus ve kimlik bilgileri ve açık adresleri,
- Kararlaştırılan yoksulluk nafakası, maddi manevi tazminat talepleri, miktarları ve ödeme şekli,
- Varsa müşterek çocuklarla ilgili velayet, iştirak nafakası ve ödeme şekli ve açıkça belirtilen kişisel ilişki durumu,
- Edinilmiş malların paylaşımı ile ilgili detaylı açıklamalar,
- Aile konutu alakalı varılan anlaşma,
- Protokolün kaç nüsha olarak hazırlandığı ve varsa eğer diğer anlaşma konularını ek madde olarak ekleme,
- Son olarak da tarafların ve varsa vekillerinin isim soy isim ve ıslak imzaları, anlaşmalı boşanma protokolünde bulunması zorunlu hususlardır.
Eksik olmaları veya hukuka uygun bulunmamaları durumunda hâkimin müdahalesi ile değiştirme ve ekleme yapılabilecektir. Bu yüzden anlaşmalı boşanma davalarında protokol hazırlanırken alanında uzman bir boşanma avukatından destek almanız faydalı olacaktır.
Boşanma Protokolüne Neler Dahil Olabilir?
Taraflar anlaşmalı boşanma davası açarken hazırlamış oldukları anlaşmalı boşanma protokolünde karşılıklı hiçbir talepte bulunmadıklarını beyan edebilecekleri gibi anlaşmalı boşanma protokolüne; çocukların velayetinin kime bırakılacağı, yoksulluk ve iştirak nafakaları miktarını, maddi ve manevi tazminat talep ve miktarlarını, edinilmiş malların paylaşımına yönelik beyanlarını da protokole dahil edebilirler. Bu maddelerin dahil edilmesi ileriye dönük tarafların hak kayıpları yaşamamaları için önem arz etmektedir.
Protokolde boşanma sonrası kadının erkeğin soyadını kullanma, evlilik birliğinde yapılan kredi borcunu ödeme, taşınmazların devri, kira ve aidat ödemeleri gibi meselelerde taraflar arasında anlaşma olması ve bunu ıslak imzaları ile tasdiklemeleri halinde hâkim uygunluk denetimi yapmaksızın anlaşmalı boşanma protokolünü aynen onaylayacaktır. Anlaşmalı boşanma protokolünde kararlaştırılan hususlar oldukça kritiktir, bu hususlarda hukuka uygun yapılmadığında kişiler hak kayıplarına uğramaktadır. Bu nedenle anlaşmalı boşanma yoluna giden taraflar muhakkak uzman bir boşanma avukatından hukuki destek almalı ve protokolü hazırlarken önce bulunması zorunlu hususlara ve sonrasında da dahil edebilecekleri hukuka uygun maddelere hâkim olmaları gerekmektedir.
Anlaşmalı Boşanma Protokolünün Bağlayıcılığı makalemizin burada sonuna geldik, bir önceki makalemizi buradan okuyabilirsiniz: Çekişmeli Boşanma Davasında Kadının Hakları