Boşanma Davasında Nafaka Nasıl Belirlenir? Boşanma davasında nafaka, boşanmanın nedenlerine, tarafların ekonomik durumlarına, yaşam standartlarına ve diğer faktörlere göre belirlenir. Türk Medeni Kanunu’na göre, boşanma davasında hâkim, tarafların ekonomik durumlarını, yaşam standartlarını, yaş ve sağlık durumlarını, evlilik süresini, çocukların bakımını ve diğer hususları göz önünde bulundurarak nafaka miktarını belirler.

Makale İçeriği

Boşanma Davasında Nafaka Nasıl Belirlenir?

Hâkim, nafaka miktarını belirlerken, nafaka alacaklısının ihtiyaçlarına ve nafaka ödeyebilecek olan nafaka borçlusunun maddi durumuna bakar. Nafaka alacaklısının ihtiyaçları, nafaka ödeyebilecek olan kişinin gelirlerine, gayrimenkullerine, borçlarına, harcamalarına ve diğer maddi durumuna göre belirlenir.

Boşanma davasında nafaka, farklı türlerde olabilir. Bunlar:

Tedbir Nafakası: Boşanma davası sürerken geçimlerini sağlamakta zorlanan eşlerin, dava sonuçlanıncaya kadar geçimlerini temin edebilmeleri için ödenen bir nafaka türüdür.
Yoksulluk Nafakası: Boşanma sonrasında geçimini sağlamakta zorlanan eşin, ihtiyaçlarını karşılaması amacıyla ödenen nafaka türüdür.
İştirak Nafakası: Boşanma sonrasında çocukların bakımı, eğitimi ve geçimi için ödenen nafaka türüdür. Bu nafaka, çocuğun yaşına, ihtiyaçlarına ve nafaka yükümlüsünün gelir durumuna göre belirlenir.
Manevi Tazminat: Boşanma davası sonucunda mağdur olan tarafın, haksızlığa uğraması, sadakat yükümlülüğünün yerine getirilmemesinden dolayı psikolojik zarar görmesi gibi durumlarda ödenen bir tazminat türüdür. Ancak, Türk Medeni Kanunu’na göre manevi tazminat talebi ayrı bir davada öne sürülmelidir ve manevi tazminat davası açılması gereklidir.

Boşanma davasında nafaka miktarının belirlenmesi, her davanın kendine özgü faktörlere bağlı olduğundan, dava dosyasına göre değişebilir.

Hâkim Nafakayı Neye Göre Belirler?

Boşanma davası sürecinde hâkim, nafaka miktarını belirlerken çeşitli faktörleri dikkate alır. Türk Medeni Kanunu’nun 175. maddesinde sayılan unsurlar şunlardır:

Tarafların gelir, maddi durumu ve imkanları,
Tarafların yaşam standartları,
Boşanmanın nedenleri ve tarafların kusur durumu,
Tarafların malvarlıkları ve gelir getiren varlıkları,
Tarafların çocuklarına karşı yükümlülükleri,
Tarafların sağlık durumları,
Boşanmanın neden olduğu ekonomik zorluklar,
Tarafların eğitim durumu ve meslekleri,
Tarafların boşanmadan önceki yaşamları ve evliliklerinin süresi.

Tarafların Ekonomik Durumu: Nafaka miktarı, nafaka alacaklısının ihtiyaçları ve nafaka ödeyebilecek olan kişinin maddi durumuna göre belirlenir. Nafaka alacaklısının ihtiyaçları, ev masrafları, çocukların bakımı, eğitim giderleri, sağlık giderleri gibi hususları kapsar. Nafaka ödeyebilecek olan kişinin maddi durumu ise, gelirleri, gayrimenkulleri, borçları, harcamaları gibi hususları içerir. Bu hususlar, tarafların avukatları tarafından sunulacak belgelerle desteklenir.

Yaşam Standardı: Nafaka miktarı, tarafların boşanma öncesi yaşam standardına göre belirlenir. Bu yaşam standardı, tarafların evlilikleri süresindeki yaşam standartlarını ifade eder. Hâkim, tarafların boşanma öncesi yaşam standardını belirlemek için, tarafların gelirleri, harcamaları ve diğer maddi durumlarına ilişkin belgeleri dikkate alır.

Çocukların Bakımı: Boşanma davası sonucu çocukların bakımını hangi tarafın üstleneceği belirlenir ve bu süreçte nafaka miktarı da belirlenir. Çocukların ihtiyaçlarına göre nafaka miktarı belirlenir ve bu tutar, çocukların yaşları, eğitim durumları, sağlık durumları ve diğer hususlar göz önünde bulundurularak belirlenir.

Diğer Faktörler: Nafaka miktarı, tarafların evlilik süresi, nafaka ödeyecek olan kişinin yaşlılık durumu, sağlık durumu, mesleği ve diğer faktörlere göre de belirlenebilir. Örneğin, nafaka ödeyecek olan kişinin ileri yaşta veya sağlık sorunları varsa, nafaka miktarı buna göre artırılabilir.

Tarafların beyanlarına göre hâkim, gelir-gider durumunu tespit eder. Gelir, tarafların maaşı, kira geliri, faiz geliri gibi düzenli veya düzensiz gelirlerini kapsar. Giderler ise tarafların ev kirası, elektrik-su, yiyecek-içecek, eğitim, sağlık ve diğer giderlerini ifade eder.

Hâkim, bu faktörleri dikkate alarak nafaka miktarını belirler. Ayrıca, nafaka miktarının belirlenmesinde geçici maddi durum, gelecekteki beklentiler ve diğer unsurlar da göz önünde bulundurulabilir.

Nafaka miktarı, tarafların yaşam koşullarında meydana gelen değişiklikler sonucu artırılabilir veya azaltılabilir. Tarafların biri, nafaka miktarının değiştirilmesi talebiyle mahkemeye başvurabilir. Mahkeme, nafaka miktarının değiştirilmesine karar verebilir veya kararı reddedebilir.

Çocuğa Verilen Nafaka Maaşının Yüzde Kaçıdır?

Nafaka yükümlüsünün maaşının yüzde kaçının çocuğa verileceği Türk Medeni Kanunu’nda belirtilmemiştir. Yerleşmiş içtihatlara göre nafaka yükümlüsünün maaşın yüzde %25’i, %30’u ve hatta %50’sine kadar çıkabilecek bir oranda çocuğa verilebileceği söylenebilir. Bu oran davanın şartlarına, çocuğun ihtiyaçlarına ve çeşitli faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Ancak, nafaka miktarının belirlenmesi sırasında çocukların ihtiyaçları ve yaşam standartları dikkate alınır. Bu nedenle, çocukların ihtiyaçlarına göre nafaka miktarı belirlenir ve nafaka yükümlüsünün maaşının ne kadarının çocuğa ayrılacağı bu miktar doğrultusunda belirlenir. İştirak nafakası olarak nitelendirilen, çocuğa ödenen nafakanın amacı, çocukların ihtiyaçlarını karşılamak olduğundan, çocukların ihtiyaçlarına göre belirlenen nafaka miktarının bu ihtiyaçları karşılamak için yeterli olması önemlidir.

İştirak nafakası, müşterek çocuğun eğitim, sağlık, barınma, beslenme ve diğer bakım giderleri gibi ihtiyaçları için ödenen bir nafaka türüdür. Örneğin, çocukların eğitim, sağlık, barınma, gıda ve giyim gibi temel ihtiyaçlarının yanı sıra, kültürel, sportif veya sanatsal faaliyetler için de belli bir bütçe ayrılması gerekebilir. Bu nedenle, nafaka miktarı ve paylaşımı, her davanın özelliğine göre değişebilir.

Ergin olmayan çocuklara ödendiği için bu nafakanın, çocukların velayetini alan eşe ödenmesi gereklidir. Ancak, ödemelerin amacı çocukların ihtiyaçlarını karşılamak olduğu için, ödemenin doğrudan çocukların yararına kullanılması gerekmektedir. İştirak nafakası ödemeleri, çocukların ihtiyaçlarının karşılanması için harcanacak belgelerle desteklenmeli ve ödemelerin amacına uygun kullanıldığından emin olunmalıdır. Ayrıca, iştirak nafakası miktarı, çocuğun ihtiyaçlarına, yaşına, sağlık durumuna ve diğer faktörlere bağlı olarak belirlenir.

Ayrıca, nafaka ödemesi yapacak kişinin maddi durumu, gelirleri, giderleri ve diğer ekonomik koşulları da dikkate alınır. Mahkeme, nafaka miktarını belirlerken, tarafların beyanlarını, delilleri ve haklarını dikkate alır.

Çocuk İçin Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?

Bir boşanma davası veya ayrılık kararı sonrası çocuk için nafaka miktarı belirlenirken dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:

Ana- babanın maddi geliri,
Ana- babanın finansal durumu,
Ana- babanın yaşam koşulları,
Çocuğun temel ihtiyaçları,
Çocuğun yaşı,
Çocuk sayısı,
Güncel enflasyon oranları.

İştirak Nafakası; Kural olarak ergin olmayan çocuk yararına hükmedilen nafaka türüdür. Çocuğun temel ihtiyaçlarının karşılanması için verilir.

Tedbir Nafakası; Boşanma sırasında çocuk için geçici tedbir nafakası kararı verilmiş ise, boşanmanın kesinleşmesinden sonra iştirak nafakasına çevrilir. Çoğu zaman ayrı bir dava açmaya gerek yoktur. İştirak nafakası davalarında Aile Mahkemesi görevlidir.

Yardım Nafakası; Ergin olan veya ergin kılınmış kişinin hayatını idame ettirmekte zorlanması durumunda hükmedilir. Müşterek çocuğun 18 yaşını doldurmasından dolayı iştirak nafakasının yardım nafakasına çevrilmesi durumu oldukça yaygındır.

Medeni Kanun 182. maddesi gereğince, çocuklar bakımından ana ve babanın hakları üzerinde hakimin takdir yetkisi bulunur.

Somut olayda, müşterek çocuğun 18 yaşını doldurmuş olması sebebiyle iştirak nafakası kendiliğinden sona ermiştir. Fakat, çocuğun eğitim hayatı halen devam etmekte ve maddi geliri olmamaktadır. Aile hakimi bu hususu dikkate alarak, iştirak nafakasının yardım nafakasına çevrilmesine karar vermiştir.

Nafaka Gelirin Kaçta Kaçıdır?

Medeni Kanun’da, nafakanın gelirin kaçı oranında verileceği hususunda bir hüküm yer almamaktadır. Yargıtay kararları incelendiğinde, bir kişinin maaşının ortalama %25’i oranında bir nafakaya hükmedildiği görülmektedir. Bu oran, her somut olayda değişkenlik gösterir. Kişilerin yaşam standartları ve mevcut ekonomik durum göz önünde tutularak karar verilmesi gerekir. Nafaka davalarında hakimin takdir yetkisi mevcuttur.

Sadece maaş oranında bir nafaka hesaplaması doğru olmayacaktır. Çünkü nafaka yükümlüsü, ek gelir sahibi olabilir. Örneğin, asgari ücretle çalışan bir kişi taşınmaz sahibi ise ve buradan kira geliri elde ediyorsa maaşının üstünde bir nafakaya hükmedilebilir.

Bununla birlikte nafaka yükümlüsünün durumunda değişim meydana gelebilir. Medeni Kanun’un 331. maddesi, istem üzerine nafaka miktarının yeniden belirlenmesi veya kaldırılmasına karar verilebileceğini hükmetmiştir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 2023 tarihli bir kararında; davacı kadının asgari ücretle çalıştığı, bir adet taşınmaz ve aylık 500,00 TL kira geliri elde ettiği, buna karşılık davalı erkeğin ise kamyon şoförü olduğu, bir adet arsa ve köy evi olduğu tespit edilmiştir. Davacı kadının düzenli geliri olduğu tespit edildiğinden boşanma sebebiyle yoksulluğa düşmeyeceği anlaşıldığından davacı kadın lehine TMK’da düzenlenen yoksulluk nafakası isteme koşullarının oluşmadığı kararı verilmiştir.

Nafakayı Kim Belirler?

Nafakayı belirleme yetkisi, kural olarak hakimin takdirindedir. Burada boşanma davasının türü önem arz eder.

Anlaşmalı boşanmada; Tarafların boşanma kararı aralarında anlaşmak suretiyle gerçekleşir. Taraflar nafaka miktarını belirleme yetkisine sahiptir. Hakimin taraflarca belirlenen nafaka miktarını değiştirme, kaldırma, artırma veya azaltma yetkisi mevcuttur.
Çekişmeli boşanmada; Taraflar için zorlu bir süreç olan çekişmeli boşanma davalarında, nafaka miktarını belirleme yetkisi hakimin takdirindedir.

Medeni Kanun’un ”nafaka miktarının takdiri” başlıklı 330. maddesi uyarınca, tarafların mevcut durumu, müşterek çocukların durumu ve ödeme güçlükleri de göz önüne alarak nafaka belirlenir. Nafaka, kural olarak her ay peşin olarak ödenir. Nafakanın toplu olarak ödenmesi istemi de yine hakimin takdir alanındadır.

Boşanmadan sonra açılacak nafaka davalarında yetki, nafaka alacaklısının, yani davacının yerleşim yeri mahkemesidir. Medeni Kanun 177. Maddesiyle getirilen bu hüküm, genel yetki kuralının bir istisnası teşkil eder. Ekonomik bakımdan zayıf olan nafaka alacaklısını koruma ve ulaşım gibi masraflar sebebiyle zor duruma düşmesini engelleyici nitelikte bir hükümdür.