Miras Reddi Hakkı Kimlere Verilir?

Miras Reddi Hakkı Kimlere Verilir?; Mirasın reddi hakkı, mirasçılara mirası kabul etme ya da reddetme seçeneğine tanır. Sağlığında borçlu halde olan ve bu borcunu ödeyemeyip acze düşen, aktifleri pasiflerini karşılayamayan miras bırakanın vefatı halinde ona ait olan tüm aktifler ve pasifler külli halefiyet ilkesi gereği hiçbir işleme gerek olmaksızın kendiliğinden mirasçılarına intikal eder. Miras bırakanın mirasçıları bu borç ve sorumluluklardan kendi mal varlıklarıyla da sorumlu olacaklardır.

Türk hukukunda mirasçıları bu ağır yük ve sorumluluklardan korumak adına reddi miras kavramı düzenlenmiştir. Reddi miras; miras bırakanın sağlığında mirasçılık sıfatından feragat etmeyen yasal veya atanmış mirasçının, miras bırakanın ölümünden sonra sulh hukuk mahkemesine başvurarak mirasçılıktan ve dolayısıyla miras bırakanın borçlarından kurtulma halidir. 

Miras Reddi Hakkı Kimlere Verilir?

Mirasın reddi hakkı ancak miras bırakanın ölümü halinde kullanılabilir. Miras bırakanın ölümü tarihinde mirasçı sıfatını taşıyan yasal veya atanmış mirasçılar bu hakkı kullanabilirler.

Mirasçı, Türk Medeni Kanunu’ndaki düzenlemelerden de anlaşıldığı üzere yasal ve atanmış olmak üzere iki farklı şekildedir. Mirasçılar, miras bırakandan farklı olarak hem gerçek kişi hem de tüzel kişi olabilirler. Bununla birlikte aynı tereke üzerinde hem yasal hem de atanmış mirasçının mirasçılığı söz konusu olabilmektedir. 

• Yasal mirasçılar;

Miras bırakanın yasal mirasçıları, miras bırakanın ölümü zamanında hayatta olan ve külli halefiyet ilkesi gereği miras bırakanın mal varlığı(terekesi) üzerinde külli halef olarak doğrudan hak ve sorumluluk sahibi olan kimselerdir. Yasal mirasçılar, mirasçı sıfatı bulunduğu sürede miras bırakanın borçlarından kendi mal varlıklarıyla da sorumlu olmaktadırlar. Mirasçılar, miras bırakanın terekesi üzerindeki hak ve borçlarından sorumlu olmak istemedikleri halde mirasın reddi yoluna başvurarak bundan kurtulabilirler.

• Atanmış mirasçılar;

Atanmış mirasçılar; miras bırakanın sağlığında ve kendi iradesiyle mirasçı olarak atanmasıyla meydana gelen mirasçılıktır. Buna göre atanan mirasçılar da artık yasal mirasçılarda olduğu gibi miras bırakanın ölümü halinde terekedeki borçlardan külli halef gibi kendi mal varlığı ile de sorumlu olacaktır. Bu sebepledir ki atanmış mirasçıların da mirası reddetme hakkı bulunmaktadır.

Mirası Reddeden Mirasçının Payı Kime Kalır?

Mirasın reddini, miras bırakanın ölümüyle birlikte, atanmış veya yasal mirasçının, tereke üzerindeki tüm alacak ve borçları reddetmesi olarak tanımlamıştık. Mirası reddetmek isteyen atanmış veya yasal mirasçıya bunun için mirasçı olduğunu öğrendikten sonra başlayan 3 aylık süre içinde sulh hukuk mahkemesine sözlü veya yazılı başvuru ile bu hak verilmiştir. 

Yasal mirasçı payını reddettiğinde, mirasçı sanki miras bırakandan önce ölmüş gibi paylaşım yapılır. Mirası reddeden yasal mirasçının alt soyu(çocuk, torun, torununun çocuğu..) yoksa o zümrede yani ailede bu yasal mirasçıyla birlikte mirasçı olanların payı artar. Şöyle ki üç kardeşin olduğu bir ailede, çocuklardan biri mirası reddederse ve onun alt soyu yoksa miras, diğer iki kardeş arasında ½ şeklinde pay edilir. Ancak mirası reddedenin alt soyunun varlığı halinde halefiyet ilkesi gereği mirasçılık alt soya geçer ve miras 1/3 oranında pay edilir. 

Bu kuralın istisnaları da mevcuttur. Şöyle ki:

• En yakın yasal mirasçıların tümünün mirası reddi halinde miras TMK 612/1’e göre sulh hukuk mahkemesi tarafından iflas hükümlerine göre tasfiye edilir, diğer mirasçılara geçmez. Bu kanun maddesinin gerekçesinde ise, miras bırakanın en yakın mirasçıları tarafından reddedilen terekenin borç içinde olduğu ve sonra gelen mirasçıların da evleviyetle bu mirası reddedeceği düşüncesi hakim olmuştur. Eğer tasfiye sonrasında terekede mal varlığı bulunuyorsa bu, sanki mirasçılar terekeyi reddetmemiş gibi yine aralarında paylaşılır. 
• Miras altsoyun tamamı tarafından reddedilirse bu sefer miras payının tamamı, mirasın reddi halinde sağ olan eşe geçer.(MK 613)

Atanmış mirasçının mirası reddi halinde, atanmış mirasçılara verilmiş olan paylar yasal mirasçılara geçer. Ancak miras bırakan atanmış mirasçının yerine yedek mirasçı da atanmışsa bu durumda reddedilen pay yedek mirasçının olur.

Kişi Sağ İken Reddi Miras Nasıl Yapılır?

Mirasın reddi kavramı, mirasçılara ancak miras bırakanın ölümü halinde kullanacakları bir hak olarak verilmiştir. Reddi miras hakkı, miras bırakanın ölümünün öğrenilmesinin ardından başlayan 3 ay süre içerisinde, belli bazı belgelerle birlikte sulh hukuk mahkemesine yapılacak başvuru yoluyla kullanılmaktadır. Buradan da anlaşıldığı üzere mirasın reddi hakkını ancak miras bırakanın ölümünün ardından kullanılabilmektedir.

Mirasın reddi hakkı, miras bırakanın ölümüyle birlikte devreye giren bir haktır. Ölüm halinde, mirasçılar mirası kabul etme veya reddetme seçeneğine sahip olurlar. Miras bırakanın sağ olduğu dönemde, mirasın reddi yerine alternatif hukuki seçeneklere başvurulabilir. Miras bırakan, mirasçılarına mirası bırakmama veya belirli varlıkları başka birine devretme konusunda iradesini beyan edebilir. Ancak bu durum, mirasın reddi hakkının yerine geçmez ve yasal olarak bağlayıcı olmayabilir.

Kanun koyucu, terekenin durumunu öngören veya başka sebeplerle miras payını kullanmak istemeyen mirasçılar için miras bırakanın sağ olduğu zamanda mirastan ayrık tutulabilme halini düzenlemiştir. Şöyle ki sebebi her ne olursa olsun, mirasçı, yine Medeni Kanun’da düzenlenen mirastan feragat sözleşmesi ile miras bırakan hayattayken miras payından feragat mümkündür.

Özetlemek gerekirse miras bırakan sağ iken reddi miras yapılamaz. Bu durumda mirasçılık haklarından feragat etmek isteyen mirasçı için mirastan feragat sözleşmesi hükümleri mevcuttur.

Reddi Miras Yapanın Borcu Çocuğuna Geçer Mi?

Mirasın reddi yapan bir kişinin borcu, genellikle çocuklarına geçmez. Mirasın reddi, mirasçının sorumluluktan kaçınma hakkıdır ve mirası kabul etmemek anlamına gelir. Mirasın reddedilmesiyle birlikte, mirasçı, miras bırakanın borçlarından ve alacaklarından muaf tutulur.

Bu hususta bazı ayrımlara giderek açıklamak daha sağlıklı olacaktır. 

Mirasın reddi, miras bırakanın yasal ve atanmış mirasçıları gerçekleştirebilir. Bu durumda tereke, yasal mirasçıların mirası reddetmeleri halinde mirasçı sanki miras bırakandan önce ölmüş gibi pay edilecektir. Bu durumda borç ve alacaklar,  mirası reddeden mirasçının alt soyu yani çocuğu veya torunu varsa onlara geçecektir. Mirası reddeden mirasçının alt soyu da ret hakkına sahiptir: böylece yeni mirasçı olan mirasçılar da reddi öğrendikten itibaren 3 ay içinde mirası reddedebileceklerdir. Ancak burada da istisnai hallerin varlığı söz konusu olduğunda yani miras, en yakın mirasçıların tamamı tarafından reddolunursa sulh hukuk mahkemesi tarafından tasfiye edilecektir. Tasfiye sonucu mal varlığından kalan bir hak olursa bunlar zaten reddeden mirasçılar arasında paylaşılacağından, alt soya geçmez.

Atanmış mirasçılar bakımından, atanmış mirasçının mirası reddetmesi sonucu halefiyet ilkesi burada geçerli olmadığından; miras bırakanın borçları, mirası reddeden atanmış mirasçının altsoyuna geçmez.

Ölenin Çocuklarının Mirası Reddetmesi Halinde Miras Torunlara Geçer Mi?

Bu sorunun aynısını şu şekilde de sorabiliriz, babanızın ya da annenizin kendi baba ya da annesinin mirasını reddetmesi halinde siz dedenizin ya da anneannenizin / babaannenizin mirasçısı olur musunuz? Her iki durum da aynıdır. Cevap evettir. Mirasın reddinde, şu unutulmamalı: mirası reddeden kişi, mirasını reddettiği kişiden önce ölmüş gibi sayılır ve kendi mirası da kendisinden sonra öleceklerin mirasları da o şekilde taksim edilir. Bu sebeple, örneğin dedenizin mirasını reddeden babanız, dedenizden önce ölmüş gibi kabul edilir. Dedeniz öldüğünde, babanız onun mirasını reddetmiş olsa da fark etmez, siz dedenizin mirasçısısınızdır. Önemli olan ölenin ölüm tarihinde kimlerin sağ olduğudur. Babanızı ölü kabul ediyoruz, o halde sağ olan sizsiniz ve mirasçısınız.

Ölenin Çocuklarının Mirası Reddetmesi Halinde Miras Kimlere Geçer

Ölen birinden kalan miras her zaman mal ya da para olmuyor. Kalan borçlar mallardan fazla olduğu zaman ya da sadece borçlar kaldığında mirasın reddi gündeme gelebiliyor. Çoğu kişi, mirası reddettiği zaman kimlerin mirasçı olacağı konusunda tereddüte düşüyor. Miras, farklı durumlara göre farklı kişilere geçer.

Babasının ya da Annesinin Mirasını Reddeden, Dedesinin ya da Anneannesinin / Babaannesinin Mirasçısı Olabilir Mi?

Bu sorunun cevabı babanın ya da annenin dede ya da anneanne / babaanneden önce mi sonra mı öldüğüne göre değişir.

Mirası reddedilen baba ya da anne, bir üst soyun yani dede ya da anneanne / babaannenin ölümü tarihinde sağ ise, kendisi ölenin mirasçısıdır. Kendisi sağ olduğu için kendisinin mirasını reddetmiş olan çocuğu, ölen dede ya da anneanne / babaanneden miras zaten alamaz.Yani bu ihtimalde cevap hayır.

Ama mirası reddedilen baba ya da anne, bir üst soyun yani dede ya da anneanne / babaannenin ölümü tarihinden önce zaten ölmüş ise, dede ya da anneanne / babaannenin mirası torunlara (yani onun mirasını reddetmiş olan çocuklarına) kalacaktır. Bu ihtimalde cevap evettir.