Anlaşmalı Boşanma Protokolü Bozulabilir Mi? Türk Medeni Kanunu’muzda sıralı olarak sayılan sebeplerden en az birine dayanarak kişilerin boşanma davası açabileceğine ilişkin hükümler bulunmaktadır. Bunlara örnek olarak zina, hayata kast, terk, akıl hastalığı, evlilik birliğinin temelden sarsılması olarak sıralanabilir.
Türk Medeni Kanunu’nda açıkça “anlaşmalı boşanma” şeklinde bir madde hükmü bulunmamaktadır. Anlaşmalı boşanma davaları şartları sağlanmışsa eğer evlilik birliğinin temelinden sarsılması sebepli açılabilecek bir dava türüdür. Dava şartları TMK 166’ncı maddesinde açıkça belirtildiği üzere; evlilik en az bir yıl sürmüş olmalı ve eşler birlikte başvurmalı ya da bir eşin açacağı davayı diğerinin kabul etmesi gerekmektedir. Ancak anlaşmalı boşanma davalarında hâkimin boşanmaya karar verebilmesi için her iki tarafı bizzat dinlemesi iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususundaki protokoldeki düzenlemeyi uygun bulması gerekmektedir.
Anlaşmalı Boşanma Protokolü Bozulabilir Mi?
Bu sorunun cevabına; anlaşmalı boşanma duruşmasının yapılması ve kısa kararla anlaşmalı boşanmaya mahkemenin karar vermesi ile henüz duruşma yapılmadan tarafların anlaşmalı boşanma kararından vazgeçmesi/bozması olarak iki ayrı duruma yönelik cevap verme durumu söz konusu olabilir.
İlk durumda taraflardan biri örneğin diğer eşin kendisini aldattığını öğrenmiş ya da anlaşmalı boşanma protokolündeki bir maddede sonradan uzlaşma sağlanmaması halinde anlaşmalı boşanmadan vazgeçerek protokolü bozarak davanın anlaşmalı değil çekişmeli devam etmesini isteyebilir. Her ne kadar anlaşmalı boşanma protokolü imzalanmış ve mahkemeye de duruşma öncesinde sunulmuş olsa da taraflar anlaşmalı boşanmak zorunda olmadıklarından duruşmaya gelerek protokolü bozabilir ve davanın çekişmeli görülmesini isteyebilir.
Diğer durumda hâkimin protokolü uygun bulması halinde duruşmada mahkeme hâkimi kısa kararla tarafların anlaşmasına karar verecektir. Daha sonra mahkeme tarafından gerekçeli karar yazılacak ve taraflara tebliğ edilecektir. Taraflar gerekçeli kararın kendisine tebliğinden itibaren istinaf süresi içerisinde boşanma kararı henüz kesinleşmeden mahkeme kalemine vereceği istinaf dilekçesi ile karara itiraz ederek hem protokolü hem de böylelikle anlaşmalı boşanmayı bozabilecektir.
İlgili Makale: Anlaşmalı Boşanma Protokolünün Bağlayıcılığı
Anlaşmalı Boşanma Protokolü Sonradan Değiştirilebilir Mi?
Anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanırken dikkat edilmesi gereken konular; maddi ve manevi tazminat, yoksulluk nafakası; çocukların velayeti, velayeti almayan eşin çocukla kişisel ilişkisi olmakla beraber bu konuların protokolde bulunması zorunludur.
Anlaşma protokolünde mal paylaşımı ve iştirak nafakası istenmemiş ve düzenlenmemiş ise, bu konular sonradan protokolde değişikliğe gidilmesi talebi ile eklenebilir veya ayrı dava ile de istenebilir. Tarafların protokolde değişikliğe gidebileceği gibi; hâkim de velayet ile ilgili protokolde yer alan maddeyi çocuğun üstün yararını gözeterek değiştirebilir. Eşler hâkimin değişikliğini kabul etmediği takdirde dilerlerse davaya çekişmeli boşanma davası şeklinde de devam edebilirler.
Çocuğun üstün yararını gözeten iştirak nafakası, velayet ve kişisel ilişki konuları anlaşmalı boşanma protokolünde düzenlenmiş olsa dahi uygun bulunmadığı takdirde hâkim tarafından, uygun olması fakat taraflardan birinin değişikliğe gitmek istemesi ve diğer tarafın kabul etmesi ile de sonradan değiştirilebilir. Tüm bu vermiş olduğumuz örnekler ve anlaşmalı boşanma protokolünün değiştirilebileceğine yönelik bilgiler ışığında ek olarak şunu da söyleyebiliriz ki anlaşmalı boşanma protokolü ancak anlaşmalı boşanma davasının kesinleşmesine kadar değiştirilebilir ya da iptal edilebilir.
İlgili Makale: Çekişmeli Boşanmanın Anlaşmalı Boşanmaya Çevrilmesi
Protokol Nasıl İptal Edilir?
Eşlerin akıllarına; boşanmak amacı ile açmış oldukları davada henüz dava sonuçlanmadan barışmak veya evlilik birliğini devam ettirmek istedikleri takdirde, açtıkları boşanma davası ve hazırlamış oldukları protokolü iptal edebilirler mi sorusu geliyor.
Eğer ilk derece mahkemesi olan aile mahkemesinde devam etmekte olan bir boşanma davanız var ise mahkeme kararını verene kadar her aşamada taraflardan biri anlaşmalı boşanma protokolünü iptal edebilecektir. Ancak mahkeme kararı kesinleştikten sonra anlaşmalı boşanma protokolünün iptal edilmesi söz konusu olamaz. Bu nedenle anlaşmalı boşanma protokolü hazırlarken dikkat edilmeli ve boşanma sürecinde de karar kesinleşmeden protokol maddelerinde uzlaşma sağlandığından emin olunmalıdır. Bu sürecin baştan sona hak kayıpları olmadan ve kısa sürede sonuçlanması için alanında uzman boşanma avukatından destek alınması gerekmektedir.
Anlaşmalı boşanma davasında birçok yazımızda da detaylı açıklandığı üzere ve yeniden üzerinde durmak gerekirse mahkeme hükmü kesinleşinceye kadar anlaşmadan ve boşanma davasından vazgeçilebilecek ve protokol iptal edilebilecektir. Yani duruşmada hâkimin önünde anlaşmayı kabul etmiş olmanız veya protokole ıslak imza atmış olmanız davadan vazgeçemeyeceğiniz ya da protokolü iptal edemeyeceğiniz anlamına gelmemektedir.
Anlaşmalı Boşanmadan Vazgeçme Süresi
Kişiler anlaşmalı boşanma davası ile alakalı özellikle; anlaşmalı boşanmadan vazgeçme mümkün mü? Anlaşmalı boşanmadan vazgeçme süresi ne kadar? gibi, soruların cevaplarını merak etmektedir. Anlaşmalı boşanma davasından vazgeçmeniz, mahkemenin vermiş olduğu boşanma kararı kesinleşinceye kadar mümkündür.
Eşlerden her biri duruşma esnasında anlaşmalı boşanmadan vazgeçebileceği gibi duruşmadan sonra karar kesinleşinceye kadar geçen sürede de vazgeçebileceklerdir. Hâkimin anlaşmalı boşanmaya karar vermesi için eşlerin mahkeme huzurunda iradelerini açıkça beyan etmesi gerekmektedir.
Eşlerden biri vazgeçtiğini beyan ettiği zaman, hâkim davacı tarafa davaya çekişmeli olarak devam edip etmeyeceğini sorar ve davacının devam etmek istemesi halinde, kendisine süre verir. Bu süre içerisinde davacı çekişmeli boşanma dilekçesini sunmalıdır. Davacı taraf, davaya devam etmek istemediği takdirde de davanın reddine karar verilir ve dosya işlemden kaldırılır.
Boşanma kararı kesinleşinceye kadar eşler resmiyette evli göründüğü için bu süreçte vazgeçtikleri takdirde de evlilikleri devam edecektir. Eşlerden her birinin ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu anlaşmalı boşanma kararına karşı istinaf kanun yoluna başvurma hakkı olduğundan bu yolla da davadan vazgeçmek mümkündür. Buradaki vazgeçme süresi ise gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren iki haftalık bir süredir. Bu süre hak düşürücü olduğundan çok dikkat edilmesi gerekmektedir.