Ceza hukukuna ait bir kurum olan uzlaştırmada tarafsız bir kimsenin arabuluculuğu ile ceza soruşturması ve davasında taraf olan kişilerin uyuşmazlığının çözüme kavuşturulması amaçlanır. Suçun faili görüne kişi ile suçun mağduru ve müştekisinin uzlaştırmacı vasıtasıyla iletişim kurduğu bir süreç yürütülür.
Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre uzlaşma, iletişim süreci sonunda varılan anlaşmayı ifade ederken, uzlaştırma tarafların katıldığı sürecin bizzat kendisini ifade etmek için kullanılmaktadır.
Uzlaştırma müzakereleri ve uzlaşma anlaşması, şartları varsa hem soruşturma aşamasında hem de kovuşturma aşamasında yapılabilir. Uzlaştırma, sosyal ilişkileri de tamir eden bir kurumdur. Bu özelliği nedeniyle de savcılığın kamu davası açmadan önce uzlaştırma yoluna gitmesi kanunla belirlenen bazı suçlar için zorunlu hale getirilmiştir.
Kanunla belirlenen suçlarda kamu davası açılmadan önce dosyanın uzlaştırmacıya gönderilmesi zorunludur ancak Uzlaştırma süreci tarafların kabulüyle başlar, taraflardan biri kabul etmezse süreç işlemez. Taraflar uzlaşma sağlanana kadar bu yöndeki iradelerinden her zaman vazgeçebilirler. Taraflarca uzlaştırmacı tarafından yöneltilen uzlaşma teklifinin kabulü halinde uyuşmazlık taraflar arasında müzakere edilebilir hale gelir. Bu aşamada taraflar bir edim talep etmeksizin uzlaşı sağlayabileceği gibi çeşitli edimlerin yerine getirilmesi halinde de uzlaşı sağlayabilir. Örneğin;
- Taraflar, soruşturma konusu fiilin sebep olduğu maddi ve manevi zararın tazmin edilmesi veya eski hale getirilmesi konusunda uzlaşabilirler.
- Şüpheli veya sanığın herhangi bir kurum veya kişiye bağış yapması istenebilir.
- Şüpheli veya sanığın, mağdurdan özür dileyerek suçun neden olduğu itibar kaybı, isme veya markaya verilen zarar vs. gibi olumsuzlukları gidermesi konusunda uzlaşma sözleşmesi yapılabilir.
Uzlaştırma kurumunda amaç karşımızdakinin düşünce ve duygularını anlamak, birlikte çözüm önerileri geliştirmek, iki taraf için en uygun çözümü uygulamaya koymaktır. Çözüm sağlanırken tarafların empati kurması, karşı tarafın hassasiyetlerine dikkat etmesi gerekir. Pek tabi sağlanan uzlaşının adil, insaflı ve vicdanlı olması beklenir.
Uzlaşma neticesinde taraflar arasında uzlaşı sağlanamadığında olay çekişmeli bir davaya dönüşür. Bu durumda olayın yargılama neticesinde ceza hukuku anlamında sonuçlandırılması gerekir bu da oldukça uzun bir sürenin geçmesi demektir. Dosyaya konu olay hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılır. Hakkı yenen taraf ile hakkı gasp eden taraf savcılık ve mahkeme tarafından tespit edilir. Somut olayın özelliklerine ve dosyadaki delil durumuna göre de hâkim takdir yetkisini kullanarak ceza hukuku anlamında belli bir sonuca varır.
Yargılamaya konu olaya ve delillere göre mahkemece verilecek kararın itiraz, istinaf, temyiz gibi kanun yollarına tabii olması da dosya sonucunda çıkacak kararın kesinleşmesini ve pek tabii icrasını uzatacaktır. Aynı olayın uzun süren yargılamanın birçok aşamasında tarafların önüne çıkacak olması taraflar açısından hem maddi olarak külfet oluşturmakta hem de manevi olarak tarafların defalarca sarsılmasına psikolojik olarak aynı duyguları tekrar tekrar yaşamalarına sebep olmaktadır. Yargılamanın nihayetinde çıkacak olan kararın beğenilmemesinin yaratacağı tatminsizlik ve öfke de tarafların kendi içlerinde olayı bir türlü tamamen kapatamamalarına sebep olabilecektir. Halbuki uzlaşma neticesinde tarafların müzakereler yolu ile ulaştıkları kendilerini tatmin eden çözüm yolunun altına imza atmaları ile süreç sonlandırılabilmektedir.
Uzlaşmanın taraflarının tatmin edici çözüm yolunu bulabilmeleri için haklarını iyi bilmeleri gerekmektedir. Dosya özelinde kendi durumlarının tüm artı ve eksilerinin bilincinde yeterli hukuki bilgiye sahip tarafların katılımının olduğu uzlaştırma dosyalarından herkesi tatmin edici bir anlaşma sonucunun çıkması ihtimali oldukça yüksektir. Bu nedenle süreçte bir İzmir ceza avukatı danışmanlığını almak uzlaşma neticesinde alınacak sonuç için fark yaratabilecektir. İzmir ceza avukatı danışmanlığı ile uzlaştırma müzakereleri öncesinde olay ve dosya özelinde ceza hukuku ve tazminat hukuku anlamında tarafın içinde bulunduğu durumun değerlendirmesi ile bir ön hazırlık yapılması mümkün olacaktır. Somut olaydaki pozisyonunu net olarak görebilen haklarının neler olduğunu bilen taraf çözüm masasına taleplerini belirlemiş olarak ve kendinden daha emin oturabilecektir.
Uzlaştırma müzakerelerine başlamadan önce hak kaybına uğramamanız adına uzlaştırma kurumunu bilen, süreci defalarca deneyimlemiş ceza hukuku alanında deneyimli bir avukattan hukuki destek almanızı öneririz.
İzmir ceza avukatı Merve TOPBAŞOĞLU KOLMAN, 5997 Sicil numarası ile Adalet Bakanlığı uzlaştırmacı siciline kayıtlı, aktif uzlaştırmacılık yapan bir ceza avukatıdır. Ceza hukukunda uzlaşma, ceza hukukunda uzlaştırma konularında Uzlaştırmacı ve Avukat Merve TOPBAŞOĞLU KOLMAN’dan hukuki destek alabilirsiniz.
