Suç Duyurusu Dilekçesi

SUÇ DUYURUSU NEDİR?

Ceza muhakemesi soruşturma evresiyle başlar. Ceza Muhakemesi Kanunu soruşturma evresini tanımlamıştır. Soruşturma evresi suç şüphesinin öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evreyi ifade eder (CMK m. 2). İşte burada soruşturma evresinin başlayabilmesinin koşulu olarak belirtilen suç şüphesinin öğrenilmesi kavramı uygulamada suç duyurusu olarak adlandırılmakta ve değişik şekillerde ortaya çıkmaktadır. Örneğin kolluğun doğrudan haber alması, ihbar, şikâyet gibi. CMK m.160/1 bunu ihbar veya başka bir suretle diyerek ifade etmektedir. CMK m. 158’de ihbar ve şikâyet kurumları düzenlenmektedir. Buna göre, suça ilişkin ihbar veya şikâyet, Cumhuriyet Başsavcılığına veya kolluk makamlarına yapılabilir. Valilik veya kaymakamlığa ya da mahkemeye yapılan ihbar ve şikâyet, ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir. Yurt dışında işlenip ülkede takibi gereken suçlar hakkında Türkiye’nin elçilik ve konsolosluklarına da ihbar ve şikâyette bulunulabilir. Bir kamu görevinin yürütülmesiyle bağlantılı olarak işlendiği iddia edilen bir suç nedeniyle, ilgili kurum ve kuruluş idaresine yapılan ihbar ve şikâyet, gecikmeksizin ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir. İhbar veya şikâyet yazılı veya tutanağa geçirilmek üzere sözlü olarak yapılabilir.

İhbar, re’sen soruşturulan bir suçtan haberdar olan kimsenin durumu yetkili makamlara bildirmesidir. Herkes bir uça ilişkin ihbarda bulunabilir. Dolayısıyla ihbarda, ihbarı yapanın önemi yoktur. Şikâyetten farklı olarak bu kişi suçtan zarar gören olabileceği gibi, üçüncü kişi de olabilir. Uygulamada genelde bu ayrıma uyulmadan müşteki terimi de kullanılmaktadır. Yine şikâyetten farklı olarak ihbarda bir süre de söz konusu değildir.

Şikâyet ise, soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı bir fiilden zarar gören kişinin, 6 aylık şikayet süresi içinde, yazılı ya da sözlü olarak, yetkili makamlardan, bu fiil hakkında kovuşturma yapılmasını isteme şeklinde tanımlanır. Görüldüğü üzere ihbardan farklı olarak şikâyette bulunabilmek için suçtan zarar gören olmak ve belirli bir süre içinde şikâyet hakkını kullanmak gerekir.

İhbar ya da şikâyette bulunmak aynı zamanda bir haktır (An.m.36, m.40). Dolayısıyla ihbar ya da şikâyette bulunma hakkının engellenmesi suçtur (TCK m.121).

Öte yandan işlenmekte olan bir suçun yetkili makamlara bildirilmemesi aynı zamanda bir suç olarak düzenlenmiştir. İhbar bir yükümlülük olarak da kabul edilmiş bulunmaktadır. Nitekim TCK m. 278’e göre işlenmiş olmakla birlikte sebebiyet verdiği neticelerin sınırlandırılması halen mümkün bulunan bir suçu bildirmeyenin fiili suçtur (TCK m. 278). Böylelikle TCK m. 278 herkes bakımından genel bir ihbar yükümlülüğü getirmiştir. Yine TCK m. 279’da kamu görevlisinin suçu bildirmemesi, m. 280’de de sağlık mensuplarının suçu bildirmemesi suçunu düzenlenmiş bulunmaktadır.

Nihayet CMK m. 159 ise özel bir ihbar yükümlülüğü getirmektedir. Bir ölümün doğal nedenlerden meydana gelmediği kuşkusunu doğuracak bir durumun varlığı veya ölünün kimliğinin belirlenememesi halinde durum derhal Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilmelidir. Bildirim yükümlülüğü kolluk görevlisi, köy muhtarı ya da zabıta veya cenaze işleriyle görevli kişilere getirilmiştir. Bu durumda ölünün gömülmesi ancak Cumhuriyet savcısı tarafından verilecek yazılı izne bağlıdır.

Şikâyet, sadece takibi şikâyete bağlı suçlar bakımından söz konusu olup, bir haktır ancak yükümlülük değildir. Suçtan zarar gören kişi bu hakkını kullanabileceği gibi, kullanmayabilir. Kullanmaması halinde o fiil hakkında soruşturma yapılamaz. Bununla birlikte, kişi takibi şikâyete bağlı olmayan bir suçtan zarar görmüş ise yapacağı başvuru şikâyet değil, ihbardır. Dolayısıyla TCK m. 278’in takibi şikâyete bağlı suçlar bakımından suçtan zarar gören için uygulanması mümkün değildir.

Suç haberinin başka bir suretle alınması da mümkündür. Soruşturma makamları özellikle kolluk, kendi faaliyetleri çerçevesinde bir suç haberini kendiliğinden, doğrudan doğruya da alabilir. Özellikle suçüstü halleri buna örnek verilebilir.

Suç haberi ister kolluk isterse savcı tarafından alınmış olsun bir suçun işlendiği izlenimini veren halin, diğer bir deyişle bir başlangıç şüphesinin var olup olmadığını değerlendirme yetkisi savcıya aittir.

SUÇ DUYURUSU NASIL YAPILIR?

Savcılığa suç duyurusunda bulunmak, kişisel olarak bir olaya maruz kalan ve bununla ilgili harekete geçmek, hukuki bir süreç başlatmak isteyen kişilerin ilk yapması gereken şeydir.

Öncelikle, ilgilinin başvuracağı merci direkt savcılık olabilir. Bunun haricinde; polis, baro veya jandarmaya da suç duyurusunda bulunulması mümkündür. Eğer başka birine yapıldığı bilinen bir suçun bildirilmesi söz konusu ise bu da ihbar olarak adlandırılır ve yine aynı mercilere başvuruda bulunulur. Genelde yazılı olarak başvuru yapılması tercih edilir ama eğer sözlü olarak suç duyurusunda bulunulursa da bu, mutlaka yazılı olarak bir tutanağa geçirilmelidir. Ayrıca günümüzde savcılık suç duyurusu online sistemler üzerinden de yapılabilmektedir.

Savcılığa suç duyurusu yapmak için öncelikle bir dilekçe yazılması gerekir. Bu dilekçenin kişinin yaşadığı ilin adliyesine gidilerek savcılığa teslim edilmesi gerekir.

Yetkililere teslim edilen savcılık şikâyet dilekçesi ilgili kurumda kayıt altına alınır. Kişiye bir soruşturma numarası verilir. Bu numara ile dilekçenin takibini yapılabilir, hangi mahkemeye gönderildiğini öğrenilebilir.

SUÇ DUYURUSU HANGİ SUÇLAR İÇİN YAPILIR?

Suç duyurusu işin aslı soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete tabi suçlar bakımından yapılır. Zira soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete tabi olmayan bir başka deyişle re’sen kovuşturulan suçlar bakımından yapılan bilgilendirme şikâyet değil ihbardır. Yukarıda ihbar ve şikâyet kurumlarını detaylı bir şekilde ele aldığımızdan burada detayına geçmeyeceğiz. Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete tabi suçlar, bir suç hakkında soruşturma veya kovuşturma yapılabilmesi için suçun mağdurunun veya suçtan zarar gören kişilerin şikayetçi olmasının arandığı suçlardır. Takibi şikâyete tabi suçlar, 5237 sayılı TCK’da ve özel kanunlarda açıkça gösterilmiştir. Bir suçun şikâyete tabi olduğu kanun maddesinde şu ibarelerle ifade edilir:

• “…mağdurun şikâyeti üzerine…hükmolunur.” (TCK m.86/2),

• “…şikâyet üzerine…cezalandırılır.” (TCK m.104/1),

• “…soruşturulması ve kovuşturulması, mağdurun şikayetine bağlıdır.” (TCK m.131/1).

Bir suçun takibinin şikâyete bağlı olduğu açıkça kanunda yazılı olmadıkça, o suç savcılık tarafından resen soruşturulur. Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete tabi tüm suçlar aynı zamanda uzlaştırma/uzlaşma yasası kapsamındadır.

Takibi şikâyete bağlı belli başlı suçlar şunlardır:

• Basit kasten adam yaralama (m. 86/2).
• TCK md. 86/2 kapsamında kalan kasten yaralama suçunun ihmali davranışla işlenmesi (m. 88).
• Taksirle yaralama suçu (m. 89/1-2-3-4). Bilinçli taksirle TCK 89/1 çerçevesinde işlenen yaralama suçu şikâyete tabidir, ancak diğer fıkralar için şikayete bağlı değildir.
• Cinsel saldırı suçu (m. 102/1 ve 102/2-ikinci cümle).
• Reşit olmayanla cinsel ilişki suçu (m.104/1).
• Cinsel taciz suçu (m. 105/1).
• Tehdit suçu (m. 106/1 ikinci cümle).
• Konut dokunulmazlığını ihlal Suçu (m. 116/1-2-4).
• İş ve çalışma hürriyetini ihlal suçu (m.117/1).
• Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu (m. 123/1).
• Hakaret Suçu (m. 125/1, 2, 3). Kamu görevlisine karşı görevinden İşlenen hakaret suçu veya cumhurbaşkanına hakaret suçu şikâyete tabi değildir.
• Kişinin hatırasına hakaret suçu (m. 130/1,2). Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hatırasına hakaret suçunun takibi şikâyete bağlı değildir.
• Haberleşmenin gizliliğini ihlal Suçu (m. 132/1, 2, 3).
• Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçu (m. 133/1, 2, 3).
• Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu (m. 134/1, 2).
• Hırsızlık Suçu (m. 141) ve nitelikli hırsızlık suçu (m. 142/1, 2, 3) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikâyete bağlı suçlardandır. Diğer tüm hallerin takibi şikâyete tabi değildir, resen kovuşturulur. Hırsızlık suçlarında daha az cezayı gerektiren haller de şikâyete tabidir (m. 144/1).
• Kullanma hırsızlığı suçu (m. 146/1).
• Mala zarar verme suçu (m. 151/1, 2). Mala zarar verme suçunun nitelikli halleri de (m. 152/1,2) TCK md. 167/2’de belirtilen kişilerin zararına işlendiği takdirde de takibi şikâyete tabi suçlardandır.
• İbadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçu TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikâyete bağlıdır (m. 153/1).
• Hakkı olmayan yere tecavüz suçu (m.154/1,2,3)TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikâyete bağlıdır.
• Güveni kötüye kullanma suçu (m. 155/1).
• Bedelsiz senedi kullanma suçu (m.156/1).
• Dolandırıcılık suçu (m. 157/1) ve Nitelikli dolandırıcılık suçunun (m. 158/1,2) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenmesi halinde takibi şikâyete bağlıdır.
• Dolandırıcılıkta daha az cezayı gerektiren hal (m. 159/1).
• Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu (m.160/1).
• Hileli iflas suçu (m. 161/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikâyete bağlı olan suçlardandır.
• Taksirli iflas suçu (m. 162/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse, takibi şikâyete tabi olan suçlardandır.
• Karşılıksız yararlanma suçu (TCK m.163/1-2) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikâyete bağlıdır.
• Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi (m. 164/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikâyete bağlıdır.
• Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu (m.165/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikâyete bağlıdır.
• Bilgi vermeme suçu (m. 166/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikâyete bağlıdır.
• Açığa imzanın kötüye kullanılması suçu (m. 209/1).
• Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu (m. 233/1).
• Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması (dördüncü fıkra hariç, madde 239/1-2-3).
• Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması suçu (madde 234/3).

Takibi şikâyete tabi suçlar; soruşturma ve kovuşturma aşamalarında şikâyet hakkının kullanılması ve şikâyetten vazgeçme hususlarında hak kayıplarına yol açacak bazı özel durumlar arz ettiğinden bir ceza avukatından hukuki yardım alınmasında fayda vardır.

SAVCILIĞA SUÇ DUYURUSU DİLEKÇE ÖRNEĞİ

Suç duyurusu dilekçesi, diğer bir deyişle şikâyet dilekçesi; işlenmiş suçların savcılık tarafından öğrenilerek soruşturulması ve maddi gerçeğin ortaya çıkarılması açısından önemli bir fonksiyonu icra etmektedir. Şikâyet dilekçesi, suçtan zarar gören/mağdur kişinin olay hakkında tüm bildiklerini ve delilleri içermelidir. Yaşanmış olaylardan suç teşkil eden olguların seçilerek suç vasıflarının şikayetçi tarafından doğru tespit edilmesi, etkin bir soruşturma için şarttır. Bu nedenle, şikâyet dilekçelerinin yazılırken bir avukattan profesyonel hukuki yardım alınmalıdır.

T.C. ……….CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞINA

ŞİKAYET EDEN : Ad Soyad: ………. TC……… Adres:………. Telefon no:……….

ŞÜPHELİ : ………. numaralı telefonu kullanan tanımadığım şahıs

SUÇ TARİHİ : …/…/………

SUÇ KONUSU : Şahsıma yapılan hakaret ve tehdit sebebiyle suç duyurusu dilekçesi

AÇIKLAMALARIM

…/…/……… tarihinde akşam saatlerinde evimde bulunduğum esnada kullanmış olduğum ………. numaralı cep telefonuma whatsapp üzerinden ………. numaralı telefon üzerinden “ş.refsiz, seni öldüreceğim göreceksin” yönünde hakaret ve tehdit içerikli mesaj gönderilmiştir. Whatsapp ekran görüntüsü işbu suç duyurusu dilekçesi ekinde sunulmuştur. Şahsıma tehdit ve hakaret içerikli mesaj gönderen numarayı ve şahsı hiçbir şekilde tanımıyorum. Açıklamış olduğum tüm sebeplerle şüpheli şahsın yakalanıp ilgili suç maddelerinden cezalandırılması için işbu suç duyurusu dilekçemi saygılarımla arz ediyorum.

HUKUKİ NEDENLER : TCK ve ilgili mevzuat

DELİLLER : Whatsapp kayıtları, tanık beyanları ve her türlü delil

SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda kısaca açıklanan nedenlerle, kim olduğunu ve ne amaçla bu mesajı gönderdiğini bilmediğim şüphelinin şahsıma hakaret içerikli mesaj göndermesi ve tehdit etmesi sebebiyle ve resen gözetilecek diğer suç maddelerinden dolayı cezalandırılması için gereğinin yapılmasını saygılarımla arz ve talep ederim. (Tarih: …/…/………)

ŞİKÂYET EDEN ………

DİLEKÇE EKLERİ:

1- Whatsapp yazışmasına ilişkin ekran görüntüsü