Kadın evlilik birliğinin kurulması ile eşinin soyadını almakta olup nüfus cüzdanındaki soyadında değişiklik meydana gelmektedir. Kişiler arasında gerçekleşmiş olan resmi nikâh sonrasında kadının soy kütüğü artık kocasının soy kütüğü hanesine taşınır. Bundan sonra da evlilik birliği sonlanıncaya kadar kadın, eşinin soyadı ile hayatına devam edecektir. Ancak belirtmek isteriz ki Türk Medeni Kanunlarımıza göre, bu soyadı değişikliği mecburi değildir. Yani kadın talepte bulunursa hem eşi hem de kendi kızlık soyadını taşıyabilmektedir. Eğer evlilik birliği sonlandıktan sonra kadının erkeğin soyadını taşımasına yönelik yarar ve haklı sebepler var ise, erkeğin de bundan bir zararı olmayacağı aşikâr olduğunda kadın eski eşinin soyadını kullanmaya devam da edebilir.
Boşanmadan Sonra Soyadı Değişikliği
Konu Başlıkları
Boşanma davasının ilk derece mahkemesi olan Aile Mahkemesinde sonlanmasından sonra, boşanmanın tamamlanması için yazılan gerekçeli kararın kesinleşme süresi beklenmektedir. Gerekçeli karar yazıldıktan sonra taraflara tebliğ edilir. Tebliğ gerçekleştikten sonra da taraflara iki haftalık itiraz süresi verilir. Bu süre hak düşürücüdür. Taraflar bu sürede karara itiraz etmez ise boşanma kesinleşmiş olur.
Boşanmanın sonuçlarından biri olan kadının kimliğinde gerçekleşen değişiklikler evlilik birliğinin kurulmasının sonuçlarındandır. Kadının soyadı değişikliği, evlilik birliği kurulması ve sonlanmasından sonra farklı bir talepte bulunmamışsa kadına tabi değişiklik gösterecektir. Kadın kızlık soyadı diye tabir edilen, evlilik kurulmadan önce kullandığı soyadını evlilik birliği sonlandıktan sonra tekrar kullanmak üzere değiştirecektir. Fakat kadın, evlilik birliğindeyken eşinin soyadını kullanarak belirli iş alanlarında, eğitim hayatında ya da birçok bankada veya farklı alanlarda tanınmış olabilir. Bu şekilde olan durumlarda ise, kadın boşanma sonrası karşı tarafın da onayını alarak soyadı değişikliği yapmayabilir. Ancak erkek, bu durumu kabul etmezse ve eğer bu durumun kendisine zarar vereceğini mahkemeye ispat ederse, kadının bu talebi gerçekleşemez.
İlgili Makale: Boşanma Dilekçesi Örneği
Boşanan Kadın Eski Soyadını Nasıl Değiştirir?
Boşanma davası ilk derece mahkemesi olan aile mahkemesinin gerekçeli kararı yazması ile boşanma gerçekleşmiş olur. Ancak karar henüz kesinleşmemiştir. Kararın kesinleşmesi için gerekçeli kararın taraflara tebliğinden sonra bu karara karşı iki haftalık itiraz süresinde itiraz edilmemesi gerekmektedir. Karara itiraz edilmediği takdirde boşanma kararı kesinleşir. Kadın bundan sonraki süreçte kesinleşen karar ile kadın evlilik birliğinden önceki soyadını tekrardan almış olur. Kadın Türk Medeni Kanunu’nun 173’üncü maddesi ikinci fıkrası uyarınca belirli koşullar sağlandığı takdirde dilerse eski kocasının soyadını kullanmaya da devam edebilecektir.
Boşanma işleminin kesinleşerek tamamlanmasından sonra e-devlet üzerinden giriş yaptığınız takdirde profilinizde evlilik öncesi kullandığınız soyadınız görünecektir. Mahkemede huzurunda hâkim size boşanma kararını açıkladığında soyadınızı değiştirmek için tekrar bir işlem yapmanıza gerek kalmayacaktır. Ancak boşandığınızı belirtilmiş fakat soyadınıza değişmemiş ise boşanma kararının henüz kesinleşmediği veya henüz tescil edilmediği durumlar var demektir.
Boşandıktan Sonra Kimlik Değişimi Nasıl Değişir?
Aile Mahkemesinin duruşmada tarafların yüzlerine karşı vermiş olduğu boşanma kararından yaklaşık 20 ile 40 gün sonra gerekçeli karar da yazılır. Bu gerekçeli kararın taraflara tebliği gerçekleşir. Bu tebliğ yaklaşık olarak bir ay sürer ancak bu süreler bulunulan şehre ve mahkemelerin yoğunluğuna göre değişkenlik de gösterebilir. Daha kısa zamanda gerekçeli kararı almak bu işlemi gerçekleştirmek için tebligatı mahkemeden almak mümkündür.
Gerekçeli kararın tebliğ edilmesinden sonra tarafların 2 haftalık itiraz süresi bulunmaktadır. Bu süreyi de mahkemeye itirazdan feragat dilekçesi vererek kısaltmanız mümkündür. Bu süre de geçtikten sonra taraflar karara itiraz etmemiş ise gerekçeli karar kesinleşir ve 4 ile 5 gün içinde boşanma kararı nüfusa bildirilerek işlemiş olur. Boşandıktan sonra kimliğin değiştirilmesi için bulunduğunuz yerdeki nüfus müdürlüğüne, yurt dışında ikamet ediyorsanız da konsolosluğa başvurulabilirsiniz. Nüfus cüzdanının yani kimliğinizin aynı gün değişmesi nüfustaki iş yoğunluğuna göre mümkün olabilmektedir. Kimliğin değişmesi ile kadının evlilik birliği kurulması ile aldığı soyadı da bu kimlikte yeni hali ile yer alacaktır.
İlgili Makale: Anlaşmalı Boşanma Protokolü
Boşanma Kararı Çıktıktan Sonra Nüfusa Ne Zaman Geçer?
Mahkeme Kalem Müdürü boşanma kararı kesinleştikten sonra kesinleşme şerhini 1 hafta içerisinde Nüfus Müdürlüğü’ne gönderilmektedir. Bunun için tarafların ayrıca bir talepte bulunmasına gerek yoktur bu husus mahkeme kalem müdürü ve nüfus müdürlüğü tarafından gerçekleşen işlemlerdir. Önceki makalelerimizde de belirtiğimiz üzere mahkemenin verdiği boşanma hükmüne taraflar itiraz etmeyip istinaf yoluna gitmediği takdirde boşanma kararı kesinleşir. Bu halde boşanma hükmü kesinleşme şerhi hazırlanarak Nüfus Müdürlüğüne gönderilmesi ile Nüfus Müdürlüğünce işlenebilir.
Mahkeme Kalem’inden Nüfus Müdürlüğü’ne gönderilen boşanma kararı kesinleşme şerhi 1 hafta içerisinde kayıtlara geçer demiştik ve bu kayıtlarla beraber tarafların nüfus bilgileri güncellenmiş olacaktır. Bunun için kişilerin herhangi bir talepte bulunması gerekmez; nüfus müdürlüğünce işlemler re’sen yapılacaktır. Ancak taraflar müzekkerenin hemen işleme alınması ivedi olarak güncellenmesi için Nüfus Müdürlüğü’ne başvuruda da bulunabilirler.
Mahkemece Nüfus Müdürlüğü’ne kendiliğinden gönderilen boşanma kararı ile Nüfus Müdürlüğü doğrudan kararı işleme alıp nüfus bilgilerini günceller fakat tarafların kimliklerini değiştirmesi için ayrıca nüfus müdürlüğüne talepte bulunması gerekmektedir. Çünkü bu işlem nüfus müdürlüğünün re’sen yaptığı bir işlem değildir.
İlgili Hizmet: İzmir Boşanma Davası Avukatı
Boşandıktan Sonra Soyadı Değişikliği Zorunlu Mu?
Boşanmanın gerçekleştiği zaman hâkimin, tarafların boşandığını sözlü olarak ifade ettiği an değildir. Boşanma, hâkimin gerekçeli kararını hazırlamasıyla gerçekleşir. Bu gerekçeli karar hemen hazırlanabileceği gibi 30 günlük bir sürede de hazırlanabilir. Gerekçeli karar taraflara tebliğ edildiğinde ve taraflar iki haftalık hak düşürücü süre boyunca itiraz etmediklerinde boşanma gerçekleşmiş olur. Taraflar eğer bu süreyi beklemek istemezlerse mahkemeye itiraz etmeyeceklerini bildiren kararlarını yollarlar. Bu sayede de boşanmanın kesinleşmesi kararı öne çekilmiş olur.
Boşanmadan sonra soyadı değişikliği konusu Türk Medeni Kanunumuzun 173. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre boşanma kararı kesinleştikten sonra kadın, eşinin soyadını kullanmayı bırakarak evlenmeden önceki soyadını kullanmaya döner. Fakat aynı maddede soyadı değişikliği konusunda kadına bir istisna tanınmıştır. Maddeye göre, kadının boşandığı eşinin soyadını kullanmakta menfaati varsa ve boşandığı eşinin soyadını kullanırken de eşine bir zarar vermeyeceğini ispatlarsa soyadını kullanmaya devam edebilir. Yani hâkim kadının soyadının boşanmayla değiştirilmemesine karar verir. Bu talep boşanma davası süresince dile getirilmek zorunda değildir. Eğer kişi dava süresince talebini dile getirmemişse boşanma gerçekleştikten sonra 1 yıllık hak düşürücü süre boyunca da eski eşin soyadını kullanmak istediği talebini dile getirebilir.
Boşandıktan Sonra Kimlik Değiştirmek İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?
Boşanma kararı kesinleştikten sonra kimlik değiştirmek için davanın kesinleşmesi ile yetkili yerlere mahkeme tarafından bildirimlerin yapılması gündeme gelir. Tüm bildirimler yapıldıktan sonra kişiler Nüfus Müdürlüğü’ne giderek kimlik değişimi yapmak istediklerini söyleyebilirler. Kimlik değiştirildikten sonra kadınlar boşanma öncesindeki soyadlarına geri dönerler. Kimlik değiştirilmesi için de Nüfus Müdürlüğü kişilerden bazı belgeler ister. İl veya ilçe Nüfus Müdürlükleri’ne yapılan başvuruyla da yeni kimlikler hazırlanır. Nüfus Müdürlüğü’ne gidilirken randevu alınması gerektiği unutulmamalıdır. Kimlik değişimi yapmak isteyen kişilerin Nüfus Müdürlükleri’ne giderken beyan etmesi gereken belgeler şunlardır:
- Nüfus cüzdanı, kimlik kartı, pasaport ya da sürücü belgesi,
- Kurumların kendi mevzuatlarında kimlik yerine geçen belge,
- Bir adet biyometrik fotoğraf.
Boşanma kararı kesinleştikten sonra kadın ve erkek için yapılması gereken belli başlı temel kanuni değişiklikler vardır. Bunları belirtelim:
- Kadının soyadı değişikliği ve de kimlik değişikliği yapması gerekir.
- Erkeğin kimlik değişikliği yapması gerekir.
- Kadın ve erkek boşanma kararı kesinleştikten sonra birbirlerinin yasal mirasçısı olamazlar.
- Kadın ve erkek boşanma kararı kesinleştikten sonra alınan hiçbir malın ortağı sayılamaz.
- Boşanma kararı kesinleştikten sonra kadın ve erkek, kütük bilgilerinde eş durumundan akraba olamazlar.
Boşanma kararı kesinleştikten sonra kimlik değişimi yapılır ve yukarıdaki bütün değişiklikler nüfus ve kütük bilgilerine aktarılır. Nüfus ve kütük kayıtları da yeni şekli ile değiştirilir.
Anlaşmalı Boşanmadan Sonra Kimlik Değişimi
Anlaşmalı boşanma davasından sonra boşanma kararı hemen kesinleşmemektedir. Kesinleşinceye kadar belli bir süresi ve prosedürü bulunmaktadır. Anlaşmalı boşanma kararı kesinleşinceye kadar her iki eş de resmiyette evlidir. Bu yüzden de birbirlerine sadakat yükümlülükleri devam eder. Mahkemenin duruşma sırasında verdiği boşanma kararı kısa karar niteliğindedir. Kısa karardan sonra mahkeme gerekçeli kararını düzenler. Gerekçeli karar da her iki tarafa tebliğ edilir. Karar tebliğ edildikten sonra yasal süre içerisinde itiraz edilmez ise anlaşmalı boşanma kararı kesinleşmiş olur. Mahkemenin gerekçeli kararını tebliğ etmesi yaklaşık 1 ay sürer. Kararın yasal süresi 2 haftadır ve 2 hafta gerekçeli kararın tebliğ edilmesinden itibaren başlar. Kararın kesinleşmesinden sonra itiraz mercii olan istinaf mahkemelerine başvuru yapılamaz.
Anlaşmalı boşanmadan sonra kimliğin değiştirilebilmesi için anlaşmalı boşanma kararının kesinleşmiş olması gerekir. Boşanma kararının kesinleşmesinin ardından Nüfus Müdürlüğü’ne, yurt dışında ikamet ediliyorsa konsolosluklara başvuru yapılır. Nüfus cüzdanının kararın kesinleştiği gün de değişmesi mümkün olabilmektedir.
Boşanma kararı kesinleştikten sonra mahkeme, Nüfus Müdürlüğü’ne ve diğer resmi alanlara da bilgilendirme yapar ve bunun sonrasında da taraflar artık resmi değişmeleri yapabilirler. Taraflar, gerekli evraklarla beraber Nüfus Müdürlüğü’ne giderek kimlik değiştirme işlemini gerçekleştirebilirler.
Boşanma Davası Devam Ederken Soyadı Değişikliği
Evlendikten sonra kadının soyadını değiştirebilmesi için boşanması ya da boşanma davası açması şart değildir. Boşanma kararı verilmeden de kadın, kocasının soyadını kullanmaktan vazgeçebilir. Evli kadın soyadını değiştirebilir. Evli kadının soyadını değiştirebilmesi için dava açması gerekir. Evlenen kadın evlilik gerçekleşirken herhangi bir talepte bulunmamışsa evlilik kurulduğu andan itibaren kocasının soyadını kullanmaya başlar.
Fakat Türk Medeni Kanunu’na göre, kadın evlendirme memuruna ya da daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadından önce kendi soyadını alabilir. Bu maddeden de anladığımız üzere kadın, dilerse evlilik işlemleri sırasında dilerse de evlilik kurulduktan sonra Nüfus Müdürlüğü’ne yapacağı başvuru ile bekarlık soyadını kocasının soyadıyla beraber kullanmaya devam edebilir. Fakat kanundan da anlaşıldığı üzere kadın tek başına bekarlık soyadını kullanamaz.
Ancak daha sonra Anayasa Mahkemesi’ne yapılmış bir bireysel başvuruyla Türk Medeni Kanunu’ndaki maddenin kişi dokunulmazlığına ve maddi ve manevi varlığın geliştirilmesine aykırı olduğuna karar verilmiştir. Bu kararla da birlikte artık kadın sadece bekarlık soyadını kullanmaya hak kazanmıştır. Evli kadın sadece bekarlık soyadını kullanabilmek için dava açmalıdır. İdari işlemlerle soyadı değiştirilemez, dava şarttır. Bu davada görevli olan mahkeme de Aile Mahkemesi’dir.
