Değer kaybı zamanaşımı 2023 konusunda izmir Trafik Kazası Tazminat Avukatı olarak hazırladığımız makalemizle sizlerle birlikteyiz. Araç değer kaybı davasında talep edilen tazminat, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun genel hükümler kısmında düzenleme altına alınmış bulunan haksız fiile ilişkin hükümler çerçevesinde istenebilmektedir.
Değer Kaybı Zamanaşımı Süresi 2023
İlgili hükümlere göre Türk Borçlar Kanunu’nun 49. maddesine göre: Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür. Aynı kanunun 51. maddesinde de tazminata ilişkin olarak şu düzenlemeye yer verilmiştir: Hâkim, tazminatın kapsamını ve ödenme biçimini, durumun gereğini ve özellikle kusurun ağırlığını göz önüne alarak belirler. Söz konusu hükümlerden de anlaşılacağı üzere kusura ve hukuka aykırı bir fiille (haksız fiil) başkasına zarar verene karşı zarar gören, zararını ve zarar verenin kusurunu ispat etmek suretiyle tazminat talebinde bulunabilecektir.
Değer kaybı davası söz konusu hükümlere dayanak gösterilmek suretiyle açılmalıdır. Değer kaybı davasının dayanağını 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun genel hükümlerinde düzenlenmiş bulunan haksız fiile ilişkin maddeler oluşturduğundan, bu dava bakımından geçerli olacak zamanaşımı süresi de aynı kanun hükümleri dikkate alınarak tespit edilmelidir.
Buna göre Türk Borçlar Kanunu’nun 72. maddesine göre: Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve herhâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır.
Bu hükümden de anlaşılacağı üzere tazminat alacaklısı olan davacı zararı ve tazminatı ödemekle yükümlü olanı öğrendiği tarihten itibaren başlamak suretiyle iki yıl ve herhalde haksız fiilin işlendiği tarihten itibaren on yılın geçmesiyle değer kaybı zamanaşımı süresi dolmuş olacaktır.
Değer kaybı sebebi eylem aynı zamanda bir suç teşkil ediyor ise kanunda belirtildiği gibi ceza hukukunda ilgili suça konu eylem için getirilmiş zamanaşımı süresi uygulanır. Bu husus aynı zamanda borçlar kanununa göre özel kanun niteliğinde olan 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 109. maddesinde şu şekilde hüküm altına alınmıştır: Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar. Sigorta şirketine yöneltilecek olandeğer kaybı davaları sigorta Asliye Ticaret Mahkemesinde ve Sigorta Tahkim Komisyonunda açılabilir. Her iki yargılama yolu için de değer kaybı zamanaşımı süresi aynıdır.
Değer Kaybı Geriye Dönük Kaç Yıl?
Değer kaybı davası, zarara uğrayan kişinin zararı ve de tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren iki yıl ve herhalde on yıl içerisinde açılması gerekecektir. Buna göre örneğin 15/12/2020 tarihinde bir kaza gerçekleşmiş, lakin söz konusu kaza nedeniyle zarara uğrayan taraf tazminat yükümlüsünü 30/12/2020 tarihinde öğrenmiş olursa, dava açma hakkı 30/12/2022 tarihine kadar devam edecektir.
Zarar gören tarafın bu tarihten sonra dava açması durumunda davalı tarafın zamanaşımı definde bulunması halinde dava zamanaşımının dolmuş olması sebebiyle ret ile sonuçlanacaktır. Bir başka örnekte ise: 15/01/2012 tarihinde gerçekleşmiş bir kaza sonucunda zarara uğrayan taraf, tazminat yükümlüsünü 16/01/2022 tarihinde öğrenmiş olsa dahi, 10 yıllık değer kaybı zamanaşımı süresi dolmuş olduğundan açacağı davada karşı tarafın değer kaybı zamanaşımı definde bulunması halinde dava ret ile sonuçlanacaktır.
Bu açıdan tarafların dava açmak istemeleri durumunda bahsetmiş olduğumuz sürelere uygun şekilde hareket etmeleri oldukça önem taşımaktadır. Dava ve sigorta tahkim komisyonuna değer kaybı başvuru yolu ile kişiler tazminat haklarını geçmişe dönük olarak alabilirler.
Araç Değer Kaybı Ne Zaman İstenir?
Araç değer kaybı davası açılabilmesi belli işlemler yapılması koşuluna bağlı kılınmıştır. Buna göre kişinin başından geçmiş olan bir kaza neticesinde, kazada kusuru bulunan tarafın aracını sigortalattığı (zorunlu trafik sigortası) sigorta şirketinden zararını talep etmeden doğrudan dava açabilmesi mümkün gözükmemektedir. Zira kişinin uğradığı zararı öncelikle ilgili sigorta kuruluşundan talep etmesi zorunludur. İlgili sigorta kuruluşunun uğranılan zararı tamamıyla karşılaması durumunda, artık kişinin dava açmakta hukuki yararı bulunmayacağından dava açması mümkün olamayacaktır.
İlgili sigorta kuruluşunun yazılı talep tarihinden itibaren on beş gün içinde zarara uğrayan tarafın talebine cevap vermemesi ya da verdiği cevabın zarara uğrayan tarafın zararını karşılayabilecek mahiyette olmaması (kişiyi maddi açıdan tatmin etmemesi) halinde kişi, dava yoluna başvuru hakkını kazanır. Bu açıdan zarara uğrayan taraf öncelikle yukarıda belirtmiş olduğumuz değer kaybı şartları yerine getirmeli bundan sonra dava açma yoluna gitmelidir.
Araç değer kaybı tazminatı gerçekleşen trafik kazası sonucunda zarara uğrayan tarafın zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren istenebilir hale gelir. Lakin kanun koyucu burada bir değer kaybı zamanaşımı süresi öngörmüştür. Buna göre zarar görenin değer kaybı davasını açma hakkı zararı ve tazminat sorumlusunu öğrenmesi tarihinden itibaren iki yıl ve herhalde on yıl içerisinde son bulur. Mağdur kişilerin kaza yapan aracı satmaları halinde değer kaybı alacağı hakları devir olmaz. Yargıtay kararlarında devri yapılmış araçlar için de araç değer kaybı talep edileceğine karar vermiştir. Devri yapılmış araçlar için de kanunda belirtilen değer kaybı zamanaşımı süreleri geçerlidir.