Resmi memur önünde yapılan evlilik, boşanmak isteyen tarafça Türk Medeni Kanun’da düzenlenen genel veya özel boşanma sebeplerinden en az birine dayanarak anlaşmalı veya çekişmeli boşanma davası açmak suretiyle ancak hâkim kararı ile sona erdirebilir. Boşanma davaları, aile mahkemesinde diğer özel hukuk davalarından farklı usul kuralları uygulanmak suretiyle yürütülmekte olan bir dava türüdür.
Boşanma davasının açılması ile taraflar; nafaka, maddi ve manevi tazminat, mal paylaşımı gibi boşanmanın fer’ileri niteliğindeki hukuki sorunların da çözülmesini amaçlamaktadır. Boşanma davası, eşler arasında yeni hukuki sonuçları ortaya çıkarmış olur.
Aile mahkemesi hâkimi boşanma davası süreci yargılaması sonucunda boşanma kararı verdiği takdirde, mal paylaşımı dışındaki tüm çekişmeleri ortadan kaldıracak nitelikte bir karar vermek zorundadır. Mal paylaşımı davası boşanma davasının kesinleştiği tarihten sonra açılmalı veya boşanma davası ile aynı zaman diliminde açılsa bile ayrı bir dava şeklinde yürütülmelidir.
Boşanma Sebepleri Nelerdir?
Konu Başlıkları
Boşanma sebepleri 4721 sayılı Türk Medeni Kanun’da düzenlenmiş olup medeni kanuna göre boşanma davası iki şekilde açılabilmektedir. Boşanma davası anlaşmalı boşanma davası ve çekişmeli boşanma davası olarak açılmaktadır.
Anlaşmalı boşanma davası, makalemizde ayrıntılarıyla açıkladığımız üzere, her iki tarafın da boşanmanın tüm fer’ileri hakkında anlaşarak evlilik birliğini sona erdirdiği inşai nitelikte bir dava türüdür.
Çekişmeli boşanma davası ise, taraflar arasında boşanmada hangi tarafın kusurlu olduğu, maddi ve manevi tazminat, nafaka, velayet, mal paylaşımı gibi konularda belli başlı çekişmelerin yaşandığı bir dava türüdür. Çekişmeli boşanma davası, genel veya özel boşanma sebepleri olmak üzere ikiye ayrılmakta ve taraflar bu sebeplerden en az birine dayanmak zorundadır
Örneğin, geçimsizlik, hakaret, şiddet, güven sarsıcı davranışlar, evlilik yükümlülüklerini yerine getirmeme gibi sınırsız sayıdaki nedenleri genel boşanma nedenleri olarak kabul etmemiz mümkündür.
Özel boşanma sebepleri ise Türk Medeni Kanunu’nda sınırlı sayıda sayılmıştır.
Özel boşanma sebepleri ile genel boşanma sebepleri nitelikleri itibariyle farklı hukuki sonuçlar doğurmaktadır. Eğer bir evlilik özel boşanma sebeplerine dayalı sonlandırılıyorsa, davacı taraf, davalı tarafın kusurlu olduğunu ispatlamak zorunda değildir, davacı tarafın sadece özel bir boşanma sebebi olduğunu ispatlaması yeterlidir. Fakat boşanmaya dayalı genel boşanma sebepleri varsa boşanma kararı verilebilmesi için hem davacı tarafın hem de davalı tarafın kusuru ispatlama yükümlülüğü bulunmaktadır.
En Kolay Boşanma Sebepleri Nelerdir?
Eşlerin evlilik birliğini sarsacağı her türlü davranış boşanma sebebine neden olan davranışlar olarak nitelendirilmektedir. Örneğin; eşlerden birinin, evlilik birliğinin kendisine yüklediği sorumlulukları yerine getirmemesi, eşine olan sadakatine aykırı davranması, eşine saygılı davranmaması gibi birçok durum boşanma sebebi olan davranışlardan sayılmaktadır.
Tarafların boşanma davasında kısa sürede boşanma kararı alabilmesi için, ileri sürdükleri boşanma sebebinin ne olduğu değil; ispatlanıp ispatlanamadığı önem arz etmektedir. Dolayısıyla, boşanma davası açmak isteyen tarafın ileri süreceği boşanma sebebinin hukuka elverişli delil, tanık beyanı gibi ispat araçları kullanarak ispatlaması halinde hızlı bir şekilde boşanmak mümkün olacaktır. Türk Medeni Kanunu’na göre en pratik, en hızlı boşanma yolu anlaşmalı boşanmadır. Anlaşmalı boşanma davaları genellikle tek celsede sonuçlanmakta olup daha az masraflıdır.
Anlaşmalı boşanma davası her iki eşin de boşanma ve boşanmanın fer’ileri olarak sayabileceğimiz; mali sonuçları ve çocukların durumunda uzlaşma sağlaması halinde açılabilir. Hemen belirtmek isteriz ki; anlaşmalı boşanma davası açılabilmesi için evlilik birliğinin en az bir yıl sürmüş olması ve taraflarca anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanması gerekmektedir. Bu nedenle deneyimli izmir boşanma avukatı yardımına başvurulması, anlaşmalı boşanma davasının tek celsede sonuçlanması için en doğru karar olacaktır.
Tek Celsede Boşanma Sebepleri Nelerdir?
Tek celsede boşanmak demek açılan boşanma davasının tek duruşmada boşanma kararıyla sonuçlanması ve evlilik birliğinin sona ermesi demektir. Boşanma davasının eşler ve özellikle müşterek çocuklar için yıpratıcı etkileri düşünüldüğü zaman, tek celsede pratik bir biçimde ve kısa sürede boşanmak isteyen taraflarca “tek celsede nasıl boşanılır?” sorusunun yanıtı hep merak konusu olmuştur. Tek celsede boşanmayı çekişmeli boşanma davası için ayrı, anlaşmalı boşanma davası için ayrı incelemek daha açıklayıcı ve anlaşılır olacaktır.
Çekişmeli boşanma davası genellikle eşlerden birinin boşanmak istememesi veya her iki eşin boşanma konusunda kararlı olması ancak boşanmanın fer’ileri olan mali sonuçlarında, müşterek çocukların durumu hakkında uzlaşma sağlayamaması halinde, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiş olan boşanma sebeplerinden birine dayanılarak görevli ve yetkili mahkemede açılan bir dava türüdür. Bu nedenle söz konusu durumlarda yani eşler arasında çekişme bulunduğu hallerde görülen çekişmeli boşanma davalarında tek celsede boşanmak mümkün olmayacaktır.
Anlaşmalı boşanma davaları ise evlilik birliği en az bir yıl sürmüş olan, boşanma ve boşanmanın fer’ileri olan; mali sonuçları ile müşterek çocukların durumu, mal paylaşımı gibi hususlarda uzlaşma sağlayan eşlerin yetkili ve görevli aile mahkemelerinde açtıkları dava türüdür. Eğer anlaşmalı boşanma davasında usule ve esasa ilişkin hatalı veya ihmali işlem yapılmamış ise tarafların tek celsede boşanması mümkündür.
İlgili Makale: Nafaka Nedir? Nafaka Türleri ve Şartları
Özel Boşanma Sebepleri Nelerdir?
Boşanma sebepleri, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiştir ve bunlar sınırlı sayıdadır. Bu sebepler; genel boşanma sebepleri ve özel boşanma sebepleri olmak üzere iki kategoriye ayrılarak kendi içinde de maddeler halinde kanunda sıralanmıştır. Özel boşanma sebepleri; terk, zina, hayata kast veya pek kötü ya da onur kırıcı davranış, akıl hastalığı, küçük düşürücü suç işleme veya haysiyetsiz hayat sürme, olarak kanunda sayılmaktadır. Özel boşanma sebeplerinde sık sık karşımıza çıkan ve boşanma davası açmak isteyen tarafın dayanmış olduğu boşanma sebebi zinadan söz edebilmek için;
Öncelikle tarafların resmen evli olmaları gerekmektedir. Taraflardan birinin evlilik birliği içinde karşı cinsten biri ile cinsel ilişki kurmuş olması gerekmektedir, ancak belirtmekte fayda var ki eşcinsel ilişkiler zina sayılmamaktadır. Eşcinsel ilişki durumunda haysiyetsiz hayat sürme sebebiyle boşanma davası açılabilmektedir.
Eğer eşler ayrılık kararı sonucu ayrı yaşıyorlarsa bile karşı cinsten biriyle cinsel ilişki kurmak zina sayılmaktadır. Zinanın bir kere yapılması boşanma davası açmak için yeterli bir sebeptir.
Zina sebebine dayanarak dava açmak isteyen tarafın zina fiilinin öğrenildiği tarihten itibaren 6 ay içinde dava açması gerekmektedir. Çünkü bu süre hak düşürücü bir süredir. Aynı zamanda zina fiilinin üzerinden eğer 5 yıl geçmiş ise de zina sebebine dayanarak boşanma davası açılamamaktadır. Davayı açan taraf zina sebebiyle açmış olduğu boşanma davasından feragat etmişse aynı sebebe dayanarak bir daha boşanma davası açamaz. Çünkü Türk Medeni Kanunu’nun 161’inci maddesinin 3’üncü fıkrasına göre affeden tarafın dava hakkı yoktur denilmektedir. Bu demek oluyor ki zina sebebiyle eşine dava açan taraf davasından feragat etmiş ise affetmiş sayılır ve yeniden dava açma hakkı bulunmamaktadır.
Hangi hallerde boşanma olur?
Boşanmaya sebebiyet veren olayların sayısı oldukça fazladır. Özel ve genel olmak üzere çok fazla boşanma sebebi vardır. Bu sebepler neticesinde evlilik birliğinin yürüyemeyeceği kanaati oluşursa ve taraflar birbirleriyle anlaşamazlarsa çekişmeli davalar yaşanır.
Özel boşanma sebepleri kanunda sınırlı kanunda sınırlı olarak sayılmıştır. Bunlar:
- Zina (Aldatma) Nedeniyle Boşanma Davası
- Terk Nedeniyle Oluşan Boşanma Davası
- Cana Kast, Pek Kötü Muamele Nedeniyle Boşanma
- Suç İşleme veya Onur Kırıcı Davranış Nedeniyle Boşanma
- Akıl Hastalıklarından Dolayı Boşanma
- Fiili Ayrılık Sebebiyle Boşanma
Boşanmanın genel sebebi evlilik birliğinin temelden sarsılmasıdır. İnsanlar tarafından kabul edilmeyen tutum ve davranışlardır. Geçimsizlik, mizaç uyuşmazlığı, hakaret, şiddet, güven kırıcı ve sarsıcı davranışlar genel neden olarak gösterilmektedir.
Boşanmaya sebep veren davranışlar da vardır. Yargıtay’ın da değerlendirdiği bu davranışlar hukuken boşanma sebebi olarak kabul edilmiştir. Bu davranışlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:
- Aşağılama
- Tükürme
- Küçük düşürme
- Hırsızlık
- Tehdit
- Yaralama ve şiddet
- Sadakatsizlik
- Baskıcılık
- Evi sık sık terk etme
- Eve icra getirmek
- Borçları ödememek
- Ağız kokusu veya vücut kokusu
- Aldatmaya çalışma
- Cinsel ilişkiye girmeme
- Eşin sağlığı ile ilgilenmeme
- Eşi başkalarıyla kıyaslama
- Eski sevgiliyle veya nişanlıyla görüşme
- Başkası ile evleneceğini söylemek
- İstenmeyen kişilerle arkadaşlık kurma
- Cinsel yetersizlik
- Evlilik dışı çocuğunun olduğunun öğrenilmesi
- Eşi resmi makamlara şikâyet etme…
Şeklinde daha da artırılabilecek birçok davranış vardır. Bu sebeplerden bazıları boşanma dışında da suç teşkil etmektedir.
Cinsel ilişki olmaması boşanma sebebi mi?
Çiftler evlendikleri zaman birbirlerine hem psikolojik hem de fizyolojik olarak ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden de çiftler arasında cinsel ilişkinin kurulamamış olması bir boşanma sebebi olarak kabul edilmiştir. Eşin cinsel ilişkiye girmekten kaçınması durumunda diğer eş bunu boşanma nedeni olarak mahkemeye sunabilir. Cinsel ilişkiden kaçınan eş, diğer tarafın bunu kanıtlaması halinde haksız bulunacaktır. Evlilikte cinsel ilişkinin yaşanmaması aile mahkemesi tarafından bir kusur nedeni olarak kabul edilmiştir. Eşin cinsel ilişkiye girmek istememesi, cinsel ilişkiden kaçınması evlilikte geçimsizliğe neden olur. Cinsel ilişki kurulamadığı için açılan boşanma davalarının sayısı oldukça fazladır. Çiftlerin aylarca ilişkiye girmemesi durumunda bu hâl hem aile içinde geçimsizliğe sebep olacak hem de eşin kendisinden tiksindiği gibi düşüncelerin oluşmasına sebep olacak.
Sağlıklı cinsel ilişki kurulamadığı öne sürülerek açılan boşanma davalarında aile mahkemeleri öncelikli olarak cinsel ilişkinin neden kurulamadığını araştırır. Burada önemli olan husus, öne sürülen sebebin hastalık olup olmadığıdır. Eğer ilişkiye girilememesi bir hastalıktan dolayıysa bu hastalığın tedavi edilebilir olup olmadığına bakılır. Eğer taraflardan birinin hastalığı mevcutsa ve tedavisi mümkün değil ise bu durum boşanma sebebi olsa da kusur olarak değerlendirilemez ve buna bağlı olarak da hâkim boşanma hükmü veremez. Ancak taraflardan birisi kasıtlı olarak cinsel ilişkiden kaçınıyor ise bu durumda kusurlu olarak kabul edilir ve hâkim boşanma yönündeki kararı verir.
Hâkim hangi şartlarda boşamaz?
Boşanma davasının şartları yerine gelmemişse, usul eksiklikleri olmuşsa, eşler veya davacı boşanma iradesini değiştirmişse ya da eşler boşanma sebebini ispat edemezse boşanma olmaz. Boşanma olmadığı zaman davanın reddine karar verilir.
Hâkim, boşanma davasında karar vereceği zaman ilk olarak dava şartlarını ve usul kurallarını gözetir. Harçlar, vekaletname, boşanma sebebi vb. davanın şartlarındandır. Davanın nerede açılacağı gibi yetki kuralları da usule ilişkindir. Hâkim boşanma davasında ilk olarak bu şartların gerçekleşip gerçekleşmediğine bakar. Eğer bu şartlar sağlanamazsa hâkim davayı reddeder. Dava şartları ve usul kuralları sağlandıysa hâkim davanın devamına karar verir. Bu karardan sonra tarafların iddia ve talepleri dinlenir, delilleri incelenir. İddiaların delillendirilmesi gerekir çünkü hâkim delilleri göz önüne alır.
Türk Medeni Kanunumuz evlilik birliğini korumaya çalıştığı için kanunda öngörülen şartlar gerçekleşmediği takdirde hâkim boşanma kararını veremez. Şu hallerde boşanma kararı verilebilmesi için gerekli şartların olmadığı kabul edilir:
- Dava harçlarının ödenmemesi
- Çekişmeli boşanma davasında davayı açan tarafın davasından vazgeçmesi
- Anlaşmalı boşanma davasında tarafların anlaşmaktan vazgeçmesi
- Davacının veya avukatının duruşmalara mazeretsiz olarak katılmaması
- Boşanma için gerekli evrakların dava dosyasına eklenmemesi
- Davacının davalı eşin kusurunu ispat edememesi
- Davacının dayandığı boşanma sebeplerini ispat edememesi
Hâkim bu koşularda davayı reddeder, boşanma olmaz. Eşler evli kalmaya devam eder. Dava usulden reddedildiyse usul eksiklikleri tamamlanarak dava yeniden açılabilir. Dava esastan reddedildiyse, aynı sebebe dayanarak dava açılabilmesi için 3 yıl bekleme şartı vardır. Başka bir sebebe dayanarak dava açılacaksa 3 yıl beklemeye gerek yoktur.
Boşanma davasında neler delil olabilir?
Taraflar boşanma davasında hangi iddia ve taleplerde bulundularsa bunları delil ile desteklemeleri gerekir. Boşanma davasında delil olarak kullanılabilecek pek çok yol vardır. Delillerin ilk olarak hukuka uygun deliller olması gerekir. Hukuka aykırı olan deliller mahkeme kararına dayanak oluşturamaz. Bunun yanında davasını kanıtlamak için hukuka aykırı deliller sunan taraf adına savcılık tarafından soruşturma başlatılabilecektir. Davacı, açmış olduğu davayı kanıtlayamazsa davası reddedilir. Davacı iddialarını delillerle kanıtlamaya çalışırken davalının da davacının sunduğu delilleri çürütme hakkı vardır. Çürütmek amacıyla davalı da yeni deliller sunabilir.
Davacı, boşanma nedenini kanıtlamasının yanında tazminat, nafaka, velayet, ziynet eşyası talebinde de bulunursa bunları da kanıtlamakla mükelleftir.
Açılan boşanma davasında öne sürülecek deliller çok önemlidir. Hukuka uygun olması şartıyla mahkemeye pek çok delil sunulabilir. Delil olarak kullanılabilecek argümanlar şu şekildedir:
- SMS
- Fotoğraflar
- Instagram, Twitter, Facebook gibi sosyal medya paylaşımları ve bu platformlardaki mesajlaşmalar
- Otel kayıtları
- Kamera görüntüleri
- WhatsApp konuşmaları
- Notlar
- Yazışmalar
- Tanık
- Bilirkişi incelemesi
- Mahkeme ilamı
- Ekonomik ve sosyal durum araştırması
- Kolluk araştırması
- Banka ve kredi kayıtları
- Başlıca mahkeme dosyaları
- Pasaport giriş çıkış kayıtları
