Değer kaybı davası 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun genel hükümler kısmında düzenleme altına alınmış bulunan haksız fiil hükümlerine tabi olarak açılmaktadır. Bunun sonucunda ise değer kaybı davası 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun ilgili hükümleri gereğince yazılı yargılama usulüne tabi olarak sonuçlandırılır. Yazılı yargılama usulünde dilekçeler aşamasının basit yargılama usulüne göre daha uzun sürmesi ve diğer sebepler de göz önünde bulundurulduğunda, basit yargılama usulüne göre daha uzun sürede davalar sonuçlandırılmaktadır.
2023 Yılında Değer Kaybı Davası Ne Kadar Sürer
Açılacak olan davanın ne kadar süreceği tam olarak kestirilemese de ortalama olarak 12 ile 18 ay arasında sonuçlandırılması beklenilir. Değer Kaybı Davası Ne Kadar Sürer meselesi, davaya bakmakla görevli olan mahkemenin iş yüküyle de alakalıdır. Buna göre örneğin davaya bakmakla görevli mahkemenin asliye hukuk mahkemesi olduğu durumlarda bu iş daha da uzamaktadır. Değer kaybı davalarında Asliye Ticaret Mahkemesi görevlidir, Asliye Ticaret Mahkemesinin olmadığı yerlerde davada Asliye Hukuk Mahkemeleri görev alır. Asliye hukuk mahkemeleri diğer mahkemelere göre genel görevli mahkeme niteliğindedir.
Örneğin bir ilçede tüketici hukuku bakımından çıkan bir uyuşmazlık olması durumunda, söz konusu ilçede tüketici mahkemesinin bulunmaması durumunda asliye hukuk mahkemesi ilgili uyuşmazlığa tüketici mahkemesi sıfatıyla bakmak durumunda kalacaktır. Bu sebeple görevli olacak mahkeme ve dolayısıyla görevli mahkemenin iş yükünün ne oranda olduğu davanın ne kadar sürede sonuçlandırılacağı bakımından önem taşıyacaktır.
Değer kaybı talepleri alternatif uyuşmazlık yöntemleri ile de talep edilebilmektedir. Ülkemizde Sigorta Tahkim Komisyonu sigorta davaları için görevlendirilmiştir. Taraflar değer kaybı talepleri için yargılamayı Sigorta Tahkim Komisyonunda yapabilir. Sigorta Tahkim Komisyonunda duruşma yapılmaz, dosya ve değer kaybı dilekçeleri üzerinden işlemler yapılır. Sigorta Tahkim Komisyonunda takip edilen değer kaybı alacakları 6-8 ay arasında sonuca ulaşmaktadır. Tarafların hızlı sonuç alma avantajı olan Sigorta Tahkim Komisyonunda yargılama yolunu kullanmasını tavsiye etmekteyiz.
Değer Kaybı Dosyası Ne Zaman Sonuçlanır?
Değer kaybı dosyalarının sonuçlanma süreçleri Asliye Ticaret Mahkemeleri ve Sigorta Tahkim Komisyonu süreçlerinde farklılık arz etmektedir. Değer kaybı davası açılmadan önce sigorta şirketine başvuru zorunluluğu öngörülmüş bulunulmaktadır. Söz konusu başvuru sürecini de değer kaybı dosyasının sonuçlandırılacağı süreye dahil etmek gerekecektir. Buna göre 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 97. maddesine göre: Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir. Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurabilir.
Söz konusu kanun hükmüne göre belirlenen süreler aşıldığı takdirde dava açma yoluna veya istenildiği takdirde 5684 sayılı kanun hükümleri uyarınca sigorta tahkim komisyonuna başvuru yapılabilir. Söz konusu değer kaybı şartları gerçekleştikten sonra dava süreci de değer kaybı davası ne kadar sürer başlığı altında yapmış olduğumuz açıklamalardan da anlaşılacağı üzere 1 ila 1 buçuk yıl arasında sürmektedir.
Bunun sonucunda zarar gören tarafın sigorta tahkim komisyonuna değil de dava yoluna başvurması durumunda davası ortalama 1 buçuk yıl içerisinde sonuçlandırılırken, sigorta tahkim komisyonuna başvurması halinde bu süre daha kısa olacaktır. Zira sigorta tahkim komisyonu bir mahkeme gibi işlev görmez ve de mahkemenin tabi olduğu usul hukuku kurallarına tabi olmayacağından daha kısa sürede kişilerin başvurularını sonuçlandırabilmektedirler. Tahkim Komisyonundaki değer kaybı davaları 6-8 ay içerisinde sonuca ulaşmaktadır.
Değer Kaybı Ne Kadar Sürede Alınır?
Kişilerin karışmış oldukları bir kaza sonucunda araçlarının uğramış olduğu hasar sebebiyle maruz kaldıkları zarara değer kaybı denilmektedir. Buna göre değer kaybı, yargıtayın bir kararında da belirtmiş olduğu üzere: değer kaybı zararı, aracın olay tarihindeki hasar değeriyle hasarı giderildikten sonra (tamir edilmiş hali ile) edeceği değer arasındaki farktan ibarettir (Y17HD-K.2016/5661). Değer kaybı talebi öncelikle uyuşmazlıkta kusurlu olan tarafın sigorta şirketinden talep edilmelidir. İlgili sigorta şirketinin söz konusu talebi on beş gün içinde cevaplamaması veya verilen cevabın zarara uğrayan kişiyi tatmin etmemiş olduğu durumlarda, zarara uğrayan kişi dilerse sigorta tahkim komisyonuna dilerse de dava yoluna başvurarak zararının giderilmesini talep hakkına sahip bulunmaktadır.
Zarara uğrayan tarafın sigorta tahkim komisyonuna başvurması halinde, bu başvurusu komisyona ulaştıktan sonra, söz konusu talep komisyon raportörleri tarafından en geç 15 gün içerisinde ön incelemesi tamamlanarak, söz konusu başvurunun sigorta hakemlerine gönderilmesine gerek olup olmadığının incelemesi yapılır. Eğer başvurunun sigorta hakemlerine gönderilmesine karar verilirse, sigorta hakemleri dosyanın kendilerine ulaşmasından itibaren en geç 4 ay içinde başvuruyu sonuçlandırmaları gerekmektedir.
Yaptığımız açıklamalarda görüleceği üzere tarafların sigorta tahkim komisyonuna başvurmaları dava yoluna başvurmalarına göre daha kısa sürede dosyalarının sonuçlandırılması bakımından farklılık arz etmektedir. Dava yoluna başvurmak istemeleri halinde de yukarıda da belirtmiş olduğumuz üzere söz konusu dava 1 ila 1 buçuk yıllık bir sürede sonuçlandırılır. Buna göre belirtmiş olduğumuz yollarla başvuruları olumlu sonuçlandırılmış kişiler değer kaybı tazminatına hak kazanacaklardır. Değer kaybı davaları sonucunda kazanan taraflar, kazandıkları tazminatları icra yolu ile tahsil edebilir.
Araç Değer Kaybı Kaç Günde Sonuçlanır?
Araç değer kaybının ne kadar süreceği ile ilgili net bir süre kestirilememekle beraber ortalama 6 ile 18 ay arasında sonuçlandığı görülmektedir. Araç değer kaybının ne kadar sürede sonuçlanacağı, davaya bakmakla görevli mahkemenin iş yüküyle de ilgilidir. Değer kaybı davalarında görevli olan mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesidir. Asliye Ticaret Mahkemesinin olmadığı yerlerde davaya Asliye Hukuk Mahkemeleri bakar.
Değer kaybı talepleri alternatif uyuşmazlık yöntemleri ile talep edilir. Ülkemizde Sigorta Tahkim Komisyonu sigorta davaları için görevlendirilen bir komisyondur. Taraflar araç değer kaybı için yapacakları yargılamayı Sigorta Tahkim Komisyonunda yaparlar. Sigorta Tahkim Komisyonunda duruşma görülmez, verilen dosya ve değer kaybı dilekçeleri üzerinden işlemler yapılır. Sigorta Tahkim Komisyonunda takip edilen araç değer kaybı alacakları 6 – 8 arasında sonuçlanmaktadır. Taraflar eğer daha hızlı sonuç almak isterlerse Sigorta Tahkim Komisyonunda yargılama yoluna gidebilirler.
Değer kaybı davası açılmadan önce sigorta şirketine de başvuru zorunluluğu öngörülmüştür. Bu başvuru süreci de değer kaybı dosyasının sonuçlandırılacağı süreye dahil edilmelidir. Sigorta şirketi 15 gün içinde geri dönüş yapmazsa artık dava yoluna gidilebilir. Değer kaybı şartları gerçekleştikten sonra araç değer kaybının 1 ila 1 buçuk yıl arasında sonuçlandığı görülmektedir.
Değer Kaybı Parasını Kim Öder?
Araç değer kaybının ödemesi farklı şekillerde gerçekleşebilir. İlki, araç değer kaybı ücretinin kazaya karışan diğer aracın sürücüsü tarafından ödenmesidir. Diğer ödeme şekli ise aracın zorunlu trafik sigortasından alınan ödemedir. Ancak bu sigorta şirketlerinin sorumluluğunun sınırı vardır. Bu sınır poliçede yazılan limittir. Kusurlu olan kişiler araç değer kaybı ödemesini trafik sigortası ile mağdur olan tarafa öder. Eğer kişiler kullanmış oldukları araca kasko yaptırmışlarsa araç değer kaybı ödemesini kişiler değil kasko şirketi yapar. Gerçekleşen kaza sonrasında kusurlu olan tarafın da aracı zarar görecektir ve değer kaybına uğrayacaktır. Böyle bir durumda da karşı tarafın kasko şirketi sorumlu tutulacaktır.
Araçlara yapılan trafik sigortası zorunludur. Fakat kasko sigortası isteğe bağlıdır. Kasko sigortası, zorunlu trafik sigortasından daha geniş kapsamlı bir sigortadır. Trafik sigortası, bedeni ve maddi teminatlar ile sınırlı kalır. Kasko sigortası ise aracın yanması, çalınması, çalınmaya teşebbüs edilmesi veya kazadan sonra meydana gelebilecek zararlar ile kasko sigorta şirketinin belirlediği kapsam dahilinde alınabilecek pek çok farklı ek teminat seçenekleri ile daha geniş kapsamlıdır.
Değer Kaybı En Fazla Ne Kadar Ödenir?
Araç değer kaybı hesaplanırken dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Bu hususlar şu şekildedir:
- Aracın üretim senesi,
- Aracın hasar geçmişi ve hasarın niteliği,
- Aracın kilometresi,
- Aracın markası ve kaç model olduğu,
- Aracın trafiğe çıkış tarihi,
- Aracın piyasadaki satış değeri.
Trafik kazalarının ardından kusurlu olan taraf, mağdur olan tarafın aracını yaptırmasının dışında araçta yaşanan değer kaybını da ödemek zorundadır. Bu masrafları kusurlu tarafın sigorta şirketi karşılar. 2017’den önce görülen davalarda kusuru bulunan taraf sigorta teminatının en fazla %15’ini ödemek zorundaydı. Ancak Danıştay’ın 2017’de verdiği bir kararla bu sınır kaldırılmıştır. Artık mağdur sürücüler kusurlu taraftan araçlarında yaşanan değer kaybının hepsini isteyebilmektedirler. Kazayı yapan vatandaş yüzde yüz kusursuzsa hem aracının hasarını karşılatabilecek hem de aracını ikinci el olarak satmak istediğinde kaza nedeniyle aracında yaşanan araç değer kaybının tamamını isteyebilecek. Yapılan bu düzenlemeyle zaten mağdur olan tarafın daha da mağdur olmasının önüne geçilmeye çalışılmıştır. Artık araçlarında değer kaybı olan sürücüler değer kaybının hepsini kusurlu olan tarafın sigorta şirketinden tazmin edebilir.
Araç Değer Kaybı Kimin Hesabına Yatar?
Bir trafik kazası yaşandıktan sonra kazada kusursuz ve mağdur olan aracın sahibi, aracında meydana gelen maddi hasarın ve oluşan değer kaybının tazmin edilmesi için kusurlu taraftan talepte bulunabilir. Kusurlu taraf zararı tazmin etmekle yükümlüdür. Kazada kusuru olmayan fakat aracında değer kaybı yaşanan araç sahibi, kusurlu tarafın trafik sigorta poliçesini düzenleyen sigorta şirketine başvurabilir. Bu durumda araç değer kaybı mağdur tarafın hesabına yatar.
Kazaya karışan her araç sigorta şirketinin sunmuş olduğu değer kaybından yararlanamaz. Kaza gerçekleştikten sonra kişiler sigorta şirketlerine araçlarındaki hasar kaybının tespiti için ve tazmini için başvuruda bulunabilirler. Değer kaybı yaşayan araç için tazminat talebinde bulunulabilmesi için kişinin kusursuz görülmesi gerekir. Hak talebinde bulunacak araç sahibi kusurluysa poliçesi kapsamında tazminatı değerlendirilir. Sigorta şirketleri yapılan başvuruları inceler ve poliçe kapsamlarını dikkate alarak sürücülere araç değer kaybını öder. Sürücüler araçlarını sigortalatmadan önce sigorta şirketlerinin poliçe kapsamlarına dikkat etmelidir.