İş Göremezlik

İş göremezlik, bir sigortalının meslek hastalığı, iş kazası, bunlar harici bir hastalık ve analık gibi hallerle sigortalının çalışma hayatını olumsuz yönde etkileyen ve çalışmasına engel olan, bedensel veya ruhsal sağlıklarının bozulması sonucu gelinen haldir. Bu gibi hallerde iş göremez hale gelen sigortalıya ödenmekte olan bir miktar ücret bulunmaktadır ve buna iş göremezlik ödemesi adı verilir. Belirli bazı şartların ortaya konulduğu hallerde hak kazanılan bu ödenek, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenir. Hangi hallerin meslek hastalığı hangi hallerin iş kazası olduğu, kimlerin sigortalı sayıldığı ve hangi sigortalının bu ödeneğe hangi şartlarda hak kazanacağı 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda ele alınmıştır. 

İş Göremezlik Nedir?

İş göremezlik, 5510 sayılı SSGSSK madde 4/1-a ve 4/1-b’ye göre sigortalı olan ve sigortalı sayılanların, yine aynı Kanun’da ele alınan meslek hastalığı, iş kazası, bunların dışında kalan ve iş görmeye engel teşkil eden hastalıklar ve analık gibi hallerde, Kurumca yetkilendirilmiş yerler tarafından verilen raporlarca tespit edilen ve sigortalının fiziksel ve ruhsal sağlığını olumsuz yönde etkileyen iş görememe halidir. İş göremezlik durumunun ispat edilmesi halinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sigortalıya iş göremezlik geliri bağlanır.

İş göremezliğin çalışmaya engel teşkil eden durum devamlılık gösterirse sürekli iş göremezlik söz konusu olur. İş görmeye engel durumun geçici bir dönem sürmesi durumunda geçici iş göremezlik söz konusu olur. Bu gelirin miktarının hesaplanmasındaki en önemli kriterlerden biri kazanma gücü kaybındaki orandır. İş göremezlik halinin tespiti bazı şartlara bağlıdır. Bunlar:

• Sigortalı olmak,
• İş kazası, meslek hastalığı, başkaca diğer hastalık veya analık hallerinin bulunması,
• Bu hallerin Kurumca belirlenen hekim veya Kurul tarafından tespitinin yapılması gerekmektedir. 

İş Göremezlik Türleri Nelerdir?

İş göremezlik, sigortalının yaşamış olduğu hastalık veya geçirdiği kaza ya da analık gibi hallerde sürekli veya geçici olarak çalışamama hali ifade eder. Buna göre tasnif yapılacak olursa bu iş görememe halinin geçici mi sürekli mi olduğuna bakılarak yapılmalıdır.

1. Sürekli İş Göremezlik Hali: Sigortalının bedensel bütünlüğünün uğradığı iş kazası ya da geçirdiği meslek hastalığı nedeniyle sürekli olarak zarar görmesi halidir. Meslek hastalığı ya da iş kazası nedeniyle uğramış olduğu zarar sonucunda çalışma günü kaybını en az %10 oranında kaybetmiş olmalıdır. Ve bu kayıp durumu Sağlık Bakanlığı veya Kurum tarafından yetki verilmiş bir doktor veya kurul tarafından alınmış bir rapor ile ortaya konulmalıdır.

1. Sürekli Tam İş Göremezlik Hali: Sürekli iş göremezlik durumunda, meslekte çalışma gücünün %100 oranında kaybedildiği durumdur.
2. Sürekli Kısmi İş Göremezlik Hali: Sigortalının meslekte çalışma gücü kaybının en az %10, en çok %99,9 aralığında kaybedilmesidir.
3. Geçici iş göremezlik hali: Sigortalının çalışma dönemi içerisinde yaşadığı iş kazası, analık hali, meslek hastalığı veya normal hastalık hallerinde geçici olarak iş göremediği durumlardır. Sigortalı bu hallerde çalışma gücünü sürekli olarak kaybetmez. Belirli bir sürenin sonunda istirahat edip tedavi görmesinin akabinde çalışmaya devam edebilmektedir. 

Sürekli İş Göremezlik Ödeneği

Sürekli iş göremezlik ödeneği, meslek hastalığı veya iş kazası neticesinde meydana gelen ve çalışmaya engel olan durum, yapılan tüm tıbbi işlemler sonucunda, meslekteki kazanma gücü en az %10 oranında olmak üzere kaybedilmişse ve bu hal Kurum veya Sağlık Bakanlığınca yetkili kılınmış bir kuruluş ya da doktor raporuyla tespit edildiği takdirde sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri ödenir. 

Bu gelirin ödenmesi için şartlardan ilki, meslek hastalığı veya iş kazası nedeniyle meydana gelen çalışmaya engel durum ya meslekte çalışma gücü tamamen kaybedilmiş ya da kazanma gücü en az %10 oranından az olmamak üzere azalmış olmalıdır. Bu hal yukarıda bahsedildiği üzere yetkili kurul veya doktor tarafından verilen raporlara binaen Kurum Sağlık Kurulu tarafından tespit edilmelidir (5510 s. SSGSSK).

Sigortalı, meslekteki kazanma direncini tamamen yani %100 oranında kaybettiyse “sürekli tam iş göremezlik geliri”, bu kazanma gücü kaybı %10-%99,9 arasında ise “sürekli kısmi iş göremezlik geliri” söz konusu olur. STİG halinde Kanun’un 17. Maddesine göre aylık ve günlük kazancının %70’i olarak hesaplanır. Sigortalı bir başkasının bakımına muhtaç hale gelmişse %100 olarak hesap yapılır. SKİG hali Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği madde 41/7’de ele alınmış ve STİG’deki hesaplamaya ek bir de kazanma gücü kaybı oranı üzerinden de hesaplama yapılacaktır. 

Geçici İş Göremezlik Ödeneği

Geçici iş göremezlik ödeneği, 5510 sayılı SSGSSK madde 16’da meslek hastalığı veya iş kazası sonucunda sigortalıya ücret kaybının önlenmesi amacıyla yapılması muhtemel maddi yardımlar arasında yer almaktadır. Bu ödeneğin tanımı ise SSİY madde 38/1’de yer alır. Yönetmeliğe göre geçici iş göremezlik; iş kazası, genel hastalık veya meslek hastalığı ya da analık durumlarında Kurum’un yetkilendirdiği doktor veya kurul tarafından verilen raporlardaki istirahat boyunca geçici olarak iş görememe halidir. SSİY m.38/2’de de geçici iş göremezlik ödeneği tanımlanmıştır. Birinci fıkrada yazılı hallerde Kanun’da belirtilen sürelerde ödenen ödenektir. Geçici iş göremezlik ödeneği, sigortalının tedavi ve iyileşme sürecinde aldığı ödemedir. 

Sigortalının meslek hastalığı veya iş kazasından sonra geçici ödenekten faydalanabilmesi için tek koşul Kurum tarafından yetkili kılınmış doktor veya kurul raporuna istinaden geçirilmiş bir istirahat raporu alınmış olmasıdır. 5510 sayılı Kanun madde 4/1-b uyarınca sigortalı olanların ödenekten faydalanabilmesi için GSS dahil hiçbir prim borcu bulunmaması şartıyla yatarak tedavi veya sonrasında dinlenme için verilen rapor süresi boyunca ödenekten yararlanırlar. İstirahat raporu devam ettikçe iş göremezlik hali de devam eder görüşü Yargıtay kararlarında benimsenmiştir.

Analık İş Göremezlik Ödeneği

Yukarıda da açıklandığı üzere, sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin sigortası olmayan eşinin doğumdan önceki ve sonraki 8 haftalık süreler (çoğul gebelikte 10’ar hafta) boyunca iş görmeye engel teşkil ettiği durum iş göremezlik halinde analık iş göremezlik ödeneği alır. Analık sigortası kapsamında olanlar:

• 4/1-a ve 4/1-b sigortası kapsamında sigortalı olanlar,
• Tutukevi ve Ceza infaz kurumunda çalışan hükümlü ve tutuklular,
• Çalışma günü 10 gün ve fazlası olan ev hizmeti çalışanları
• Sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelere işverenleri tarafından çalıştırılmak üzere gönderilen Türk işçiler analık sigortası kapsamındadır. Bu sigortadan yararlanan sigortalılar emzirme ödeneği ve geçici iş göremezlik ödeneğine hak kazanırlar. 

 Bu ödeneğin alınabilmesi için belirli bazı şartların varlığı gerekmektedir. Buna göre: 

• Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen doktor veya sağlık kurulundan alınmış istirahat raporu olması gerekmektedir. 
• Raporun başlangıç tarihinde hala sigortalı olması gerekmektedir. 
• Doğumdan evvelki 1 yıl içinde en az 90 gün sigorta primi bildirilmiş veya ödenmiş olması gerekmektedir. 
• İş göremezlik süresi içinde sigortalının çalışmaması gerekir.
• Doğum gerçekleşmiş olmalı ve çocuk sağ olmalıdır. 

4/1-b kapsamında sigortalı olanların analık halinde geçici iş göremezlik ödeneği alabilmesi için, ödemenin yapılacağı tarihte primle ilgili tüm borçların ödenmiş olması gerekir.

Doğum İş Göremezlik Ödeneği

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında olan sigortalı kadın çalışana, doğum sırasında çalışma imkanı bulamayacağından sebeple gelirindeki kaybı en aza indirmek ve destek olmak amacıyla geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. Sigortalı kadın, sigortalı erkeğin sigortalı olmayan eşi, kendi çalışmasıyla gelir veya aylık alan kadın veya erkeğin sigortalı olmayan eşi, tekil gebelikte doğumdan önce ve sonraki 8’er hafta, çoğul gebelikte 10’ar hafta süresince gebelik hali nedeniyle çalışmaya engel teşkil eden hal analık hali kabul edilir. Geçici iş görememe statüsünde olan bu hal nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneği alabilmek için belirli bazı koşulların sağlanması gerekir. 

• Ödeneği alabilmek için kadının sigortalı olması gerekmektedir. Bu sebeple sigortalı erkeğin sigortalı olmayan eşi için iş göremezlik ödeneği ödenmez. 
• Kanunun 4/1-a ve 4/1-b bentlerinde belirtilen muhtarlar ve Kanunun 18/1-c’de sayılan diğer sigortalılar iş göremezlik ödeneğine hak kazanırlar.
• 4/1-b kapsamında olan sigortalı kadının analık hali nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneği alabilmesi için prime ilişkin her türlü borcunun ödenmiş olması gerekir. 
• Bu ödeneğin alınabilmesindeki diğer koşul doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 90 günlük kısa vadeli sigorta primi bildirilmelidir. Tekil gebe olanlara toplamda 16 haftalık süre için günlük kazancı hesaplanarak 2/3 oranında geçici iş göremezlik ödeneği verilir. 

İş Göremezlik Ödeneği Şartları

Meslek hastalığı veya iş kazası niteliğinde bir kaza sonucu zarar gören veya bunların dışında bir hastalık hali ile analık durumlarında, sigortalının kazanın veya hastalığın derecesine göre belirli süre çalışamayacağı ve bu nedenle de ücret kazanamayacağı açıktır. Bu gibi hallerin telafi etmek adına Kurumca sigortalıya ödeme yapılmaktadır. Bu hallerin tespiti için Bakanlık ya da Kurumca yetkilendirilmiş doktor veya bir kuruluştan buna ilişkin resmi bir rapor alınması gerekir. Sigortalının meslekteki kazanma gücü kaybı geçici bir süreye ilişkin ise sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneği ödenir.

Sigortalının meslekteki kazanma gücü kaybı bir süre istirahat etmesine rağmen uğranılan zarar ya tamamen geçecek ya da kazanma gücü en az %10 oranında olmak üzere kaybedilmiş olacaktır. Sigortalı eğer tamamen iyileşirse ona ödenen geçici iş göremezlik ödeneği kesilir. Ancak geçirilen tedaviler ve işlemler sonucunda en az %10 ve daha fazla oranda bir kazanma gücü kaybı mevcutsa bu halde artık sürekli iş göremezlik geliri bağlanır. Özetle bu ödeneği alabilmek için Sağlık Bakanlığı veya Kurum’un yetkili kıldığı bir kuruluştan istirahat raporu alınmalı, bu rapor süresince çalışılmamalı ve sigortalılık durumu raporun bitişine kadar geçerli olmalıdır.

İş Göremezlik Maaşı 2023

İş göremezlik maaşı, sigortalı olanların ya da sigortalı sayılanların; iş kazası, hastalık veya meslek hastalığı geçirdiği hallerde ve analık olarak nitelendirilen durumlarda, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından verilmekte olan bir ödenektir. Bu ödenek temelini Anayasa madde 60’tan almaktadır. Bu maddeye göre herkes sosyal şekilde güvenlik hakkına haizdir ve devlet bu güvenliği sağlayabilecek teşkilatı kurmakla ve tedbirleri almakla yükümlüdür. Bu sebepledir ki çalışma hakkını bir şekilde kaybeden işçiye devlet destek olmaktadır.

Uğranılan kazanın veya hastalığın derecesi ve sigortalı üzerinde bıraktığı etkiye göre sigortalıya bazı ödenekler verilir. Bir vakıa sonucu sigortalıdaki zarar durumu geçici ise geçici iş göremezlik ödeneği alır. Ortaya çıkan hasar devamlılık arz ediyorsa ve sigortalının çalışma gücünü kaybettiği durumlarda Kurum tarafından sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri (aylığı) bağlanır. Sürekli iş göremezlik aylığının bağlanabilmesi için kazanma gücü kaybı oranının en az yüzde on oranında olması gerekir. Bu oran Kurum Sağlık Kurulu veya Kurumun yetkilendirdiği bir doktor raporuyla belirlenir. Bu rapora itiraz hususu da Kanun’un 58/4. Maddesinde yer verilmiştir. Sürekli iş göremeyecek hale gelen sigortalıya bağlanacak aylık onun kazanma gücü kaybı oranına göre belirlenir. Bu oranla birlikte kişinin günlük geliri de önemlidir. 

İş Göremezlik Ödeneği Nasıl Alınır?

İş göremezlik ödeneği, Kanun’da sayılı hallerin varlığının Kurumca yetkili kılınmış doktor veya kurul tarafından verilen raporların Kuruma bildirilmesiyle mümkündür. Kanunda sayılan haller hastalık, meslek hastalığı, analık hali ve iş kazasıdır. Sayılan her halin bildirim süresi farklıdır. Bu süreler SSİY madde 35 ve devamında ele alınmıştır. 

• İş Kazası hali: 5510 sayılı Kanun madde 4/1-a kapsamında olan sigortalı birinin iş kazası geçirdiği durumda bu kaza hali bildirimi işverence yapılmalıdır. İş kazası kolluk kuvvetine derhal, SGK’ya ise kazanın olduğu tarihten itibaren 3 iş günü içinde bildirilmesi gerekmektedir. 4/1-b kapsamındaki sigortalının iş kazası geçirmesi durumunda bunu SGK’ya kendileri bildirmelidirler. 1 aylık süreyi geçmemek koşulu ile meydana gelen kazanın bildirime engel olmadığı günden sonraki 3 iş günü içinde Kuruma bildirim yapılmalıdır.
• Meslek hastalığı hali: 4/1-a kapsamında sigortalının meslek hastalığının bildirilmesi işvereni tarafından olmalıdır. Bu da halin öğrenilmesinden itibaren 3 iş günüdür. 4/1-b kapsamında sigortalı olanlar durumu kendileri bildirmelidir. Bildirim süresi halin öğrenilmesinden itibaren 3 iş günüdür.

İş Göremezlik Ödeneği Ne Zaman Yatar?

Kaynağını Anayasadan alan bu hak, SGK kapsamında sigortalı olarak çalışan her kişinin iş kazası, analık hali, meslek veya genel hastalık hali durumlarında geçici olarak bir ödenek ödenir. Bu ödeneğin amacı geçici süre iş görmekten mahrum kalan sigortalıya destek olunmasıdır. Bu ödeneğin alınması için sağlanması gereken bazı şartlar bulunmaktadır. Meydana gelen meslek hastalığı veya normal hastalık hali, iş kazası ve analık hallerinin Sağlık Bakanlığı ve SGK tarafından yetki verilmiş bir doktor veya kurul tarafından alınan rapor ile SGK’ya yukarıdaki sürelere göre bildirilmesi gerekir. İş kazası ve meslek hastalığı hallerindeki başvurular hariç olmak üzere, geçici iş göremezlik ödeneği talep edecek sigortalının rapor tarihinden önceki 90 gün süresince GSS primi yatırılmış olmalıdır. 

Yapılan bildirim sonucundaki başvuru takibi e-Devlet üzerinden takip edilebilir. Yukarıdaki şartlar sağlandığı zaman geçici iş göremezlik ödeneği başvuru yapıldığı tarihten sonraki en geç 15 gün içinde PTT vasıtasıyla sigortalıya ödenir. 

İş Göremezlik Ödeneği Kimlere Verilir?

İş göremezlik ödeneği, iş yerinde gerçekleşen, planlanmamış yaralanmalar halindeki iş kazaları neticesinde, genel hastalık halinde tedavi sürecinde, meslek hastalığı sonunda sigortalıda rapor süreci boyunca ve analık halinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan ödenektir. Bu hallerden birinin varlığı halinde sigortalı Bakanlık veya Kurum tarafından yetki verilmiş bir doktor veya bir sağlık kuruluşundan alacağı raporu Kurum’a sunmasıyla bu ödeneği almaya hak kazanır.

Bir kazanın iş kazası sayılabilmesi için bazı koşulları sağlaması gerekmektedir. 

• Kazaya uğrayan kimse, 5510 sayılı SSGSSK kapsamında sigortalı olmalı veya sigortalı sayılmalıdır. Buna göre 5510 sayılı Kanun madde 4/1-a, 4/1-b ve 5/a,b,c,e ve 5/g bentlerinde sayılanlar sigortalı olduklarından, bu işçilerin zararları iş kazası olarak nitelendirilecektir. 
• Kazanın gerçekleştiği yer ve şartlar da önemlidir. İş kazası olarak nitelendirilen haller sınırlı sayı olmak üzere 5510 sayılı Kanun’un 13.maddesinde sayılmıştır.
• Diğer bir şart, sigortalının geçirdiği kaza sonucunda fiziksel veya mental olarak zararın varlığı şartıdır. Önemsiz yaralar iş kazasından sayılmazlar. Bununla birlikte ortaya çıkan zarar kazanın meydana geldiği anda olmak zorunda değildir. Sonradan meydana gelse de iş kazası özelliğini korur.
• Son olarak uğranılan kaza ile meydana çıkan zarar arasında illiyet(nedensellik) bağı olmak zorundadır. Bu bağın tespiti için araştırılan en önemli kriter sigortalının kaza anında işverenin emir ve otoritesi altında olup olmadığıdır.

İş Göremezlik Paramı Nasıl Alabilirim?

İş göremezlik ödeneği, basit tabirle, sigortalı çalışanın Kanun’da sayılan bazı hallerde iş göremediği durumlarda ekonomik olarak güçlüğe düşmesinin engellenmesi amacıyla Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenen ücrettir. Bu ödeneğin alınabildiği haller sigortalının iş kazası geçirmesi, meslek hastalığına yakalanması, analık hali ve genel hastalık halleridir. Bu hallerde iş göremezlik alınabilmesi için belli bazı koşulların varlığı gerekir. 

Sigortalı çalışan işçi, Kanun’un iş kazası saydığı haller kapsamında iş kazası geçirdiğinde veya bir meslek hastalığına tutulduğunda bunu Bakanlıkça yetkili kılınmış bir doktor veya kurul tarafından alınacak sağlık raporu ile belgelemelidir. Geçici olarak iş göremez hale gelen sigortalıya tedavisi boyunca iş göremezlik ödeneği bağlanır. İş kazası ve meslek hastalığına uğrayan sigortalının geçici iş göremezlikten faydalanabilmesi için rapor yeterli olup başkaca bir şartın sağlanmasına gerek yoktur. Primlerinin gün sayılarına bakılmaksızın ödenek verilir. Ancak bağımsız çalışanların genel sağlık sigortası da dahil olmak üzere prime ilişkin borçları bulunmaması gerekir. 

İş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle iş göremeyen sigortalıya Kurumca yetkili doktor veya kurul tarafından alınan rapora istinaden ödeme yapılır. 

Analık halinde geçici iş göremezlik alınabilmesi için sigortalı kadının doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 90 günlük primi yatırılmış ya da bildirilmiş olmalıdır. 

İş Göremezlik Maaşını Kim Öder?

İş göremezlik maaşı ya da hukuki dilde iş göremezlik ödeneği, 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olan çalışanların meslek hastalığı veya genel hastalık hali, iş kazası ve analı hali gibi durumlarda, belirli bazı şartların sağlanması halinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenen sosyal bir yardım türüdür. 

Kural olan, geçici iş göremezlik ödeneğinin sigortalıya Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenmesidir. Ancak bu duruma 5510 sayılı SSGSSK madde 18/6’da bulunan hüküm ile istisna getirilmiştir. Bu hükme göre geçici iş göremezlik ödeneği:

• Toplu iş sözleşmesi yapılan işyerlerinin işverenleri ile 
• Kamu idarelerinin işverenlerince

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenmiş olan kurallara göre, SGK adına sigortalıya ödeme yapılabilir. Ödenen iş göremezlik ödeneği daha sonra Sosyal Güvenlik Kurumu’na tahsil edilebilir. 

SSİY madde 89’a göre işverenin geçici veya sürekli olarak yurtdışında çalışmak üzere görev verdiği veya çalışmak üzere götürdüğü sigortalı, meslek hastalığı veya iş kazası yaşaması durumunda Kurum olaya müdahale edene kadar sigortalının hak kazandığı iş göremezlik ödeneğini ödemek zorundadır. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen veya geciktiren işveren hem SGK’nın hem de sigortalı işçinin tüm zararından sorumlu olur. İşveren Kanun’a uygun yapılan ve belgelerle ispat edilen geçici iş göremezlik ödemelerini işverene geri öder.

İş Göremezlik Ödemesi Neye Göre Ödenir?

İş göremezlik ödeneği, 5510 sayılı Kanun’a göre sigortalı çalışanların, belirli bazı şartları sağlaması halinde, iş kazası, analık hali meslek hastalığı ve genel hastalık hallerinde, bu halin Kurum tarafından yetki verilmiş doktor veya sağlık kurulu tarafından düzenlenmiş raporun bulunduğu durumda SGK tarafından ödenen bir ödenektir. Her halin koşulu farklı olmakla birlikte ödeneğin neye göre yapılacağı Kanun ve Yönetmeliklerle belirlenmiştir. 5510 sayılı SSGSSK madde 18’e göre

1. Meslek hastalığı veya iş kazası sebebiyle iş göremez hale gelinen her gün için,
2. 4/1-a ve 5. Maddeye göre sigortalı olanların genel hastalık sebebiyle iş göremez hale gelen sigortalı bakımından, iş göremez halin başladığı tarihten önceki 1 yıl içinde en az 90 günlük kısa vadeli primi bildirilmiş olması koşulu ile iş göremezliğin 3.gününden itibaren başlayarak her gün için,
3. 4/1-a ve 4/1-b’deki muhtarlar ve aynı bentteki 1,2 ve 4 numaraları alt bentteki sigortalı kadının analık halinde doğumdan önceki 12 ay içinde 90 günlük kısa vadeli primi bildirilmesi koşuluyla doğumdan önce ve sonraki 8’er hafta(çoğul hamilelikte 10’ar hafta) süre için çalışmadığı her gün,
4. C bendindeki kadının erken doğum yapması durumunda doğumdan önce kullanamamış olduğu çalıştırılamayan süreler, isteği ve doktor onayıyla doğuma 3 hafta kalıncaya kadar çalışması durumunda doğumdan sonra istirahat zamanına eklenen süreler için

İş göremezlik ödeneği ödenir. 

Meslek hastalığı, iş kazası, genel hastalık hali ve analık durumlarında verilecek ödenek, yatarak tedavilerde Kanun’un 17. Maddesine göre hesaplanan günlük kazancın 1/ 2’si, ayaktan tedavi durumunda 2/3’ü olacak şekilde ödenir. 

Sigortalıda yukarıda sayılan ve geçici iş göremezlik ödeneği almasına sebep olacak durumlardan birkaçı meydana gelir ve birleşirse, bu ödeneklerden en yükseği ödenir.

Asgari Ücret 1 Günlük Rapor Parası Ne Kadar?

Halk arasında rapor parası olarak nitelendirilen husus hukukumuzda geçici iş göremezlik ödeneğinden başka bir şey değildir. Buna göre, meslek hastalığı veya genel hastalık hali, iş kazası ve analık hallerinde sigortalıya çalışmaktan mahrum kaldığı günlere destek olmak amacıyla geçici iş göremezlik ödeneği verilir.

Bu ödeneğin nasıl hesaplanacağı 5510 sayılı Kanun’un madde 17 ve devamı maddelerinde ve SSİY madde 40’ta ele alınmıştır. Madde 17’ye göre geçici iş göremezlik ödeneği sigortalının iş göremezlik halinin başladığı tarihten evvelki son 3 ayının prime esas kazanç toplamının prim günü sayısına bölünmesiyle hesaplanır. Burada hesaplama yapılırken madde 80 de göz önüne alınmalıdır. Burada prime esas kazançlar belirlenmiştir.

Ödenek hesaplanırken sigortalının 1 günlük kazancı üzerinden hesaplanır. Yatarak tedavide hesaplanan günlük kazancın 1/2’si, ayakta tedavi görene ise hesaplanan günlük kazancın 2/3’ü oranında ödenek verilir. 01/01/2024 tarihinden itibaren yapılan zamla birlikte asgari ücret brüt 20.002,50 TL olmuştur. Buna göre alınacak geçici iş göremezlik ödeneğinin günlük prime esas getirisi 666,75 TL’dir. Yatarak tedavide günlük 333,37 TL ödenir. Ayakta tedavide günlük 444,50 TL ödenir. 

1 Günlük Rapor Parasını Kim Öder?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre sigortalı sayılan çalışanlar belli bazı durumlarda geçici iş göremez hale geldiklerinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından rapor süresince belli bir ödenek ödenir. İş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle alınan iş göremezlik ödeneğinde raporun verildiği tarih itibariyle ilk günden itibaren ödeme yapılır. Hastalık halinde alınan istirahat raporu nedeniyle yapılacak ödemeler ise raporun üçüncü günü dahil olmak üzere ödenmeye başlanır ve SGK tarafından ödenir. 

2 Günlük Rapor Parasını Kim Öder?

5510 sayılı Kanun’a göre sigortalı sayılan veya sigortalı çalışanların bazı hallerde iş görememe durumları meydana gelmektedir. Bu haller meslek hastalığı veya genel hastalık hali, iş kazası ya da kadının analık/doğum hallerinde iş görememe durumu söz konusu olur. Bu halde belli koşulların varlığı halinde SGK tarafından sigortalıya ödenek ödenir. Genel hastalık halinde rapor süresinin üçüncü gününden itibaren ödeme yapılır. Örnek verilecek olursa rapor süresi 3 gün olan sigortalıya SGK ödeme yapmamaktadır. 

3 Günlük Rapor Parasını Kim Öder?

5510 sayılı Kanun’a göre sigortalı çalışanlar, yaşadıkları iş kazası, analık hali, genel hastalık hali ve meslek hastalığı hallerinde iş göremez hale gelmeleri durumunda Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bir ödenek ödenir. Bu ödeneğe geçici iş göremezlik ödeneği adı verilir ve halk arasında rapor parası ismini alır. Meslek hastalığı ve iş kazası durumunda tüm rapor süresi boyunca ödeme yapılır. Ancak genel hastalık halinde rapor süresinin üçüncü gününden itibaren ödeme yapılacağı için, genel hastalık hali için 3 günlük raporu olan sigortalıya 1 günlük rapor ücreti ödenir. 

5 Günlük İş Göremezlik Parası Ne Kadar?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre sigortalı olan çalışanların yaşadıkları iş kazası, genel hastalık hali veya meslek hastalığı ya da kadının analık haki gibi durumlarda halk arasında rapor parası olarak bilinen hukuki olarak geçici iş göremezlik ödeneği olarak tanımlanan bir ödenek ödenmektedir. Bu ödeneğin hesaplanmasında Kurumca yetkili kılınmış doktor veya kurul tarafından verilen rapor esas alınır. 

Raporun süresiyle birlikte hesaplamada bir başka kriter sigortalı çalışanın brüt maaşı önemlidir. Öncelikle brüt maaşı üzerinden prime esas alınan 3 aylık kazancı hesaplanır. Bulunan bu miktar üzerinden prime esas alınan günlük kazanç miktarı bulunur. Buradan sonra yapılacak işlem yatarak veya ayakta tedavi olunma durumuna göre oranlanacaktır. Sigortalının asgari ücret aldığı varsayımında hesaplama yapacak olursak:

• 01/01/2024 itibariyle brüt asgari ücret miktarı 20.002,50 TL üzerinden yapılacak hesaba göre

• Yatarak tedavi durumunda ödenecek günlük kazanç: 333,37 TL,
• Ayakta tedavi durumunda ödenecek günlük kazanç: 444,50 TL olacaktır. 

• 5 günlük iş göremezlik parası yatarak tedavide 1.666,87 TL,
• 5 günlük iş göremezlik parası ayakta tedavide 2.222,50 TL olacaktır. Ancak bu ödeme tutarı yaşanılan iş görememe durumuna göre değişecektir. 

Yüzde Kırk Bir İş Göremezlik Raporu Olan Kaç Lira Maaş Alır?

5510 sayılı Kanun’a göre iş kazası veya meslek hastalığı veya herhangi bir kazaya maruz kalan sigortalı çalışan, bu sebeplerin yarattığı engel ile artık tamamen veya kısmen çalışamaz, iş göremez hale gelebilmektedir. Bu engel hal, süreklilik arz ettiği takdirde sosyal yardım kapsamında çalışan işçiye parasal bir yardım yapılır. 

Sürekli iş göremezlik, sürekli tam iş göremezlik (STİG) ve sürekli kısmi iş göremezlik(SKİG) olarak ikiye ayrılır.

• STİG halinde kazanma gücü kaybı oranı %100’dür. Bu durumda ödenecek gelir hesaplanan prime esas kazancın %70’ine tekabül eder. Eğer sigortalı başkasının bakımına ihtiyaç duyar hale gelmişse gelir oranı esas kazancın %100 olarak ödenir.
• SKİG halinde kazanma gücü kaybı oranı %10-%99 arasındadır. Buradaki gelir hesabı öncelikle STİG’teki gibi %70 üzerinden hesaplanır, sonrasında sigortalının kısmi çalışamama oranı üzerinden tekrar hesap edilir. 

Örnek verecek olursak, 2024 yılında sigortalı çalışan asgari ücretle çalışan ve iş görememe oranı %41 olan bir kişi olsun:

(20.002,50) x %70 = 14.001,75 TL (STİG)

(14.001,75) x %41 = 5.740,72 TL (SKİG) miktarında gelir/aylık alacaktır.

İş Göremezlik Raporu

Sigortalı çalışan kişilerin, meslek hastalığı, genel hastalık, iş kazası veya analık hali gibi durumlarda belirli veya süresiz olarak çalışamama durumları söz konusu olmaktadır. Bu hallere istinaden ortaya çıkan zararlar neticesinde sigortalıda geçici veya sürekli iş göremezlik kayıpları meydana gelebilmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu; iş kazası, meslek hastalığı, genel hastalık ya da analık halinde fiziksel ve ruhsal yönden zarar görecek ve çalışmaktan mahrum kalacak sigortalının daha fazla yıpranmaması adına bir ödenek tahsis edecektir. Sigortalı, yaşadığı iş kazası veya meslek hastalığı sonucunda sürekli olarak iş görememe durumuna gelirse bu halde de sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanmaktadır.

Yukarıda bahsettiğimiz üzere, çalışmaktan geçici olarak mahrum kalan veya sürekli olarak çalışamayacak sigortalıya, sosyal yardım kapsamında ödeme yapılabilmesi veya gelir bağlanabilmesi için belli bazı şartları sağlaması gerekmektedir. Bunlardan belki de en önemli olanı, iş görememenin ispatı açısından alınacak hekim veya kurul raporudur. Sosyal Güvenlik Kurumu veya Bakanlık tarafından yetki verilmiş doktor veya kurul tarafından alınan rapor ile geçici ödenek veya sürekli iş göremezlik geliri için yeterli olacaktır.

Genel Hastalık Hali Nedir?

Genel hastalık hali, 5510 sayılı SSGSSK madde 15’te tanımlanmıştır. Buna göre Kanun’un 4/1-a ve 4/1-b kapsamında sigortalı olanların, meslek hastalığı ve geçirilen iş kazası halleri dışında kalan ve sigortalının iş görememesine sebep olan rahatsızlığı genel hastalık halidir.

Genel hastalık sigortası bünyesinde bulunan sigortalılar:

• 5510 sayılı Kanunu madde 4/1-a statüsündekiler,
• Çırak ve işletmelerde mesleğe yönelik eğitim gören öğrenciler,
• İntörn öğrenciler,
• Çalışma günü 10 gün ve fazlası olan ev hizmeti çalışanları
• Sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelere işverenleri tarafından çalıştırılmak üzere gönderilen Türk işçiler hastalık sigortası kapsamındadır. 

5510 sayılı Kanun madde 4/1-b kapsamında sigortalı olanlara genel hastalık nedeniyle iş göremediği durumlarda geçici iş göremezlik ödeneği ödenmemektedir. 

Genel hastalık halinde sigortalıya bu hastalık haline istinaden meydana gelen iş görememe süresi boyunca günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilir. Bu ödeneğe esas tutulan günlük kazancın hesabında iş göremezliğin başladığı tarihten evvelki 12 aydaki kazancı aynı Kanun’un 80. Maddesine göre hesaplanıp prim ödeme gün sayısına bölünmesi şeklinde hesaplanır.

Analık Durumu Nedir?

Analık hali, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu madde 15’te tanımlanmıştır. Bu tanıma göre Kanun’un 

• Madde 4/1-a ve 4/1-b’ye göre sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin sigortası olmayan eşinin,
• Kendi çalışmasından kaynaklı gelir ya da maaş alan kadının ya da
• Gelir veya maaş alan erkeğin sigortalı olmayan eşinin 

Hamileliğin başladığı tarihten doğumdan sonraki ilk 8 hafta, gebeliğin çoğul olduğu halde ilk 10 haftalık zamana kadar olan hamilelik ve annelik durumuyla ilgili rahatsızlığı ve çalışmaya engel teşkil eden hali analık halidir.

Analık sigortasından faydalanabilecek yukarıda sayılan kişilere, dünyaya sağ gelmesi koşuluyla, çocuk başına emzirme ödeneği verilmektedir. Bu ödenek, doğum zamanında Kurum Yönetim Kurulu tarafından belirlenen ve Bakan tarafından onaylanan geçerli tarife üzerinden belirlenir. Ödeneğin verilebilmesi için 4/1-a’ya göre sigortalı olanların doğumdan önceki 1 yıl içinde minimum 120 sigorta primi bildirilmiş olmalıdır. 4/1-b kapsamında sigortalı olanlar için de doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 120 gün sigorta primi yatırılmalı ve GSS dahil tüm primleri ödenmiş olmalıdır. 

Meslek Hastalığı Nedir?

Meslek hastalığı kavramı 5510 sayılı SSGSSK madde 14’te tanımı, bildirilmesi ve soruşturulması başlığı altında ele alınmıştır. Bununla birlikte SSİY madde 36 ve 37’de de bildirim ve soruşturması bakımından düzenlemeler bulunmaktadır. 

Meslek hastalığı, sigortalı kişinin yaptığı işin özelliğinden kaynaklanan sebeplerle tekrar eden veya işin uygulama koşulları yüzünden maruz kaldığı geçici veya sürekli engellilik durumlarıdır. Bir olayın meslek hastalığı sayılabilmesi için belli bazı unsurları bulundurması gerekir. Sigortalı işçinin çalıştığı işten kaynaklı meslek hastalığına maruz kaldığını Sosyal Güvenlik Kurumu’nca yetkili kılınmış bir sağlık hizmet merkezinden sağlık kurulu raporu alınmalıdır. 

Sigortalının meslek hastalığına çalıştığı işten kaynaklı maruz kaldığının incelenmesi için usulüne uygun alınmış bu raporun incelenmesi ve gerekli görüldüğü takdirde işyeri çalışma koşulları ve bundan kaynaklı tıbbi sonuçları meydana çıkaran denetim raporları ve gerekecek başkaca diğer belgeler Kurul Sağlık Kurulu tarafından tespit edilmek zorundadır. 

İşten çıktıktan bir süre sonra hastalığın meydana çıktığı durumlarda, zararın meslek hastalığı nedeniyle olduğunun kanıtı ve sigortalının bununla ilgili haklardan faydalanabilmesi için Kurum tarafından çıkarılan Yönetmelikteki süreden daha fazla bir sürenin geçmemiş olması gerekir. Bu yönetmelik SSİY ve SSGSSK atfıyla hazırlanan 27021 sayılı çalışma gücü ve meslekte kazanma gücü kaybı oranı tespit işleri yönetmeliğidir. Yönetmelik ekinde yer alan listede hastalığın türüne göre en geç ne kadar zaman sonra meydana çıktığında meslek hastalığı sayılacağına ilişkin süreler bulunmaktadır.

İş Kazası Nedir?

İş kazası, meslek hastalığında olduğu gibi tanımı, bildirilmesi ve soruşturulmasına ilişkin husus 5510 sayılı SSGSSK madde 13’te ele alınmıştır. Bununla birlikte SSİY (sosyal sigorta işlemleri yönetmeliği) madde 35 ve 37’de de düzenleme alanı bulmuştur. 

İş kazası, Kanun’da tahdidi olarak sayılan hallerin mevcut olduğu durumlarda gerçekleşir. Buna göre bir olayın iş kazası sayılabilmesi için:

• Sigortalı çalışanın işyerinde olduğu esnada, 
• Sigortalının kendi adına ve hesabına bağımsız çalıştığı ancak işveren tarafından yürütülen iş sebebiyle,
• 5510 sayılı Kanun madde 4/1-a kapsamında olan sigortalı emziren kadının, İş Kanunu ile kendisine verilen emzirme süresi içinde,
• Sigortalı işçiye, işverenin sağladığı bir araçla işin olduğu yere gidiş geliş esnasında vuku bulan yani meydana gelen olaylar neticesinde sigortalı kişiyi anında veya daha sonrasında fiziksel veya ruhsal olarak engelli hale getirdiği olaylardır. 

İş kazasının bildirilmesi hususunda, 

• SSGSSK m. 4/1-a ve m.5’teki sigortalılar için işverenleri tarafından, o yerde yetkili kolluğa zaman kaybetmeksizin derhal bildirilmelidir. Kuruma bildiri süresi de en geç kazanın ardından 3 iş günü içinde olmalıdır. Bildiri doğrudan veya taahhütlü posta ile yapılmalıdır. 
• SSGSSK m.4/1-b kapsamındaki sigortalı, bu bildirimi, bir ayı geçmemek koşulu ile ortaya çıkan rahatsızlığın bildirime engel teşkil etmediği günden sonraki 3 iş günü içinde doğrudan veya taahhütlü posta ile Kuruma yapmak zorundadır.

Aile Hekimi İş Göremezlik Raporu Verebilir Mi?

Aile hekimi, çeşitli kanun, yönetmelik ve yönergede tanımlanmaktadır. Bu tanımlara göre; yaş, cinsiyet ve hastalık ayırtımı yapmadan, tedavi edici sağlık hizmetini belirleyen ve her kişiye kapsamlı olarak ve belirli bir mekanda bu hizmeti vermekle yükümlü olan, gerektiğinde bu hizmeti ihtiyaç duyanlara götüren ve tam gün esasıyla çalışan aile hekimliği uzmanı veya Bakanlıkça öngörülen eğitimleri alan tabiplerdir. 

27591 sayılı Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği madde 4/3-L bendinde ele alınan hükme göre aile hekiminin görev tanımında ilgili kanunda 1.basamak sağlık kuruluşu ve resmi tabiplerce kişiye özel düzenlenmesi öngörülmüş her türlü sağlık raporunu düzenleme görevi bulunmaktadır. Çalışan sigortalının iş kazası geçirmesi veya genel hastalık gibi sorunlar yaşadığı durumlarda hekimler tarafından istirahat raporu verilir. Bunlar iş göremezlik raporu olarak da adlandırılır. Bu rapor süresince işçi çalışıp çalışmamakta özgür olduğundan işe gitmek istemeyenlerin sıklıkla başvurduğu bir yoldur. İstismar edildiği için kanuni sınırlamaları mevcuttur. 

Aile hekimleri tek seferde en fazla 10 günlük rapor verebilirler. 10 günün bitiminde doktor tekrar değerlendirerek kontrol raporu verebilir. Vereceği ikinci rapor 

Aile hekimleri tek seferde en fazla 10 günlük rapor verebilirler. 10 günün bitiminde doktor tekrar değerlendirerek kontrol raporu verebilir. Vereceği ikinci rapor ne en fazla 10 günlük olabilir. Yani aile hekimi tek seferde en fazla on gün, toplamda yirmi günlük rapor verebilir. Bununla birlikte bir yıl içinde aynı hekimden yani tek hekimden en fazla 40 güne kadar rapor alınabilir. Fazlası SGK tarafından işleme alınmaz.

İşyeri Hekimi İş Göremezlik Raporu Verebilir Mi?

İşyeri hekimi, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu madde 3/1-ı bendinde tanımlanmıştır. Buna göre işyeri hekimi İSG alanında çalışmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkili kılınmış ve işyeri hekimi belgesine sahip hekimdir. Bu Kanunla işyeri hekimine işyeri uzmanıyla birlikte çeşitli yetki ve görevler getirilmiştir. Bunlardan en önemlisi iş yeri hekimi bulundurması zorunlu olan işyerlerinde çalışanların muayenelerini yapmaktır. Bu muayeneler işe girişlerde veya değişikliklerde, iş kazası, meslek hastalığı veya genel hastalık hallerinde işten uzaklaşan çalışanların işe dönüşlerinde talep etmeleri halinde muayenesi işyeri hekimi tarafından yapılır. 

Kanun’a göre hekim bulundurma veya çalıştırma zorunluluğu olan iş yerleri mevcuttur. Bu hususa başlığımızın konusunu içermediği için değinilmeyecektir. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği madde 39’da sigortalı çalışanlara verilebilecek istirahatler düzenlenmiştir. Madde 39/1’e göre istirahat raporlarının geçerli olabilmesi, Sağlık Bakanlığı’nca yetki verilen hekimler tarafından düzenlenmesi koşuluna bağlanılmıştır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetki verilen işyeri hekimi, tek seferde en çok 2 gün istirahat verebilmektedir. 

Durum Bildirir Raporu İş Göremezlik Yerine Geçer Mi?

Durum bildirir sağlık raporu, Sağlık Bakanlığı tarafından yetki verilmiş sağlık kurumu veya sağlık kuruluşlarından alınan ve kişinin sağlık durumunu belirten rapordur. Durum bildirir raporları, genel anlamda engelli bireylerin engel durumlarının nedenini ve detaylarının bildirimi için oluşturulur. Bunun dışında vasi tayini, hakemlik başvurusu, memur tayin işlemleri, işe giriş işlemlerinde, üniversiteye kayıt aşamasında, malulen emeklilik hallerinde, tehlikeli ve ağır işlerde çalışma ve silah ruhsatı alınmasında ihtiyaç duyulabilmektedir. Bu rapor tek hekimle ya da üç hekimle düzenlenebilir.

Tek hekim durum bildirir raporunda tek bir doktor tarafından yapılan muayeneler sonucu oluşturulur. Üç hekim raporunda ise üç farklı uzman hekim muayenesi ve tespitlerine istinaden rapor hazırlanır. Doktorların hazırladığı muayene formu heyete sunulur. Kişi durum bildirir raporu almak için aile hekimi veya uzman bir hekime başvurduktan sonra sevk edilmeli ya da tam teşekküllü bir hastaneye bizzat başvurması gerekir. Durum bildirir raporları alınan kurum veya kuruluşa göre farklı sürelerde çıkabilmektedir. Özel tam teşekküllü hastanelerde bu raporun hazırlanması 7-9 iş gününü bulabilmektedir. 

Detaylı bilgi almak ve bizlere ulaşmak için buraya tıklayınız.

Sıkça Sorulan Sorular

Sürekli İş Göremezlik Ödeneği Alanların Hakları

Sürekli iş göremezlik hali ve geliri 5510 sayılı SSGSSK madde 19’da ele alınmıştır. Maddeye göre meslek hastalığı veya iş kazası sonucunda sakatlık gibi zararların meydana gelmesi ve sigortalının çalışmasına engel teşkil eden fiziksel ve ruhsal sağlık bozukluğu halinin sürekli olduğu hallerde sigortalıya parasal yardım yapılması söz konusudur. Sigortalının çalışmasına engel olan bu durum geçici ise geçici iş göremezlik ödeneği alır. Engel durum süreklilik arz ettiğinde sürekli iş göremezlik hali söz konusu olur.

Kanuna göre sürekli iş göremezlik geliri alabilmek için bazı şartların sağlanmış olması gerekmektedir.

1. 5510 Kanunu kapsamında sigortalı olmalıdır. (SSGSSK m.4/1-a, 4/1-b ve m.5’te sayılanlar)
2. Meslek hastalığına veya iş kazası geçirilmiş olmalıdır. Bu gelir, iş kazası ve meslek hastalığına ilişkin bir sosyal yardımdır. Yaşanılan bu kaza veya hastalık ile ortaya çıkan zarar arasında uygun nedensellik bağı da bulunmalıdır.
3. Sürekli iş göremezlik hali gerçekleşmiş ve bu hal Sağlık Bakanlığı veya Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkili kılınmış kurul veya hekim tarafından bir rapor alınmalıdır.
4. Bu rapordaki kazanma gücü kaybı oranı en az %10 oranında yitirilmiş olmalıdır.

Bu şartların varlığı halinde, kaza ya da hastalık sonucu zarar gören sigortalı sürekli iş göremezlik geliri alabilecektir. Ancak unutulmamalıdır ki bu şartların hepsi sağlanmalıdır. Birinin bile eksik olmaması gerekir.

Geçici İş Göremezlik Ödeneği Kaç Ay Alınır?

Geçici iş göremezlik ödeneğinin kaç ay alınacağına ilişkin hususlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu madde 18’de düzenlenmiştir. Mevzuata göre ödeneğin ödenme süresi, Kurum tarafından yetki verilmiş doktor veya sağlık kuruluşunun verdiği ve istirahat edilmesi gereken rapor süresi göz önüne alınarak ödenecektir.

• İş kazası ve meslek hastalığı durumlarında sigortalı geçici bir süre çalışamamaktadır. Bu süre boyunca işe gidememesinden dolayı oluşacak gelir kaybının önüne geçilmesi için bir ücret ödenir. Bu geçici iş göremezlik ödeneği, meslek hastalığı ve sigortalının çalışamadığı ve işe gidemediği her gün için, istirahat ya da tedavi süresinin ilk gününden itibaren ödenir.
• Genel hastalık halinde 4/1-a ve 5. Maddeye göre sigortalı olanlar bakımından, iş göremez hale geldiği tarihten önceki 1 yıl içinde 90 günlük primi bildirilmiş olması koşuluyla iş göremezliğin 3. Gününden itibaren rapor süresi boyunca her gün için ödenir.
• Analık halinde gerekli şartların sağlanması durumunda doğumdan önce ve sonraki 8’er hafta(çoğul gebelikte 10’ar hafta) için çalışamadığı her gün için bu sürelerde ödenir. Erken doğum veya sigortalı kadının kendi isteği ve doktor onayıyla belirlenen sürelerin akabinde doğum sonrasına eklenen süreler boyunca ödeme yapılır.

Rapor Alınca Maaş Kesintisi Olur Mu?

İş hayatında sigortalılar bazı durumlarda aksaklıklar yaşayıp belli sürelerle işe gidememe ve iş görememe durumları söz konusu olabilir. Bu durumlarda gerekli şartların varlığı halinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından iş göremeyen sigortalı çalışana destek olmak ve mağdur olmasını önlemek amacıyla ödenek ödenir. Bu ödenek, sigortalının yaşadığı durum ve koşullara göre değişkenlik göstermektedir. Ödeneğin miktarında sigortalı çalışanın brüt maaş miktarı, yetkili kurul veya hekimden tarafından verilen raporun süresi ve sigortalının iş görememe nedeni önem arz eder. 

Genel hastalık durumlarında verilen raporlarda ödeme, rapor süresinin üçüncü gününden başlamaktadır. Buna göre bir veya iki günlük istirahat raporu bulunan sigortalıya herhangi bir ödeme yapılmaz. Maaş kesintisi konusunda ise Kanun’da bir düzenleme olmamakla birlikte kesinti hususu işverenin inisiyatifine veya toplu iş sözleşmesinde buna ilişkin hükümlere bağlıdır. Bu bağlamda SGK tarafından ödenmeyen rapor paralarının kesintisi konusunda işveren karar verir ya da toplu iş sözleşmesi kapsamında hüküm bulunuyorsa veya bu durum işyerinde iş yeri uygulaması haline geldiğinde kesinti yapılmaz. 

Geçici İş Göremezlik Tazminat Hesaplama

5510 sayılı Kanuna göre sigortalı olan çalışanlar, aynı Kanun’da sayılan bazı hallerin varlığı halinde iş göremez hale geleceğinden ve mağdur olacağından, bazı şartların varlığı durumunda Kurum tarafından ödeme almaktadırlar. Bu iş göremezlik halleri analık hali, iş kazası, meslek hastalığı ve genel hastalık halidir. İş kazası ve meslek hastalığı durumlarında, yetkili hekim veya kuruluş tarafından alınması gereken raporun varlığı halinde bu rapor süresince sigortalıya ödenek ödenir.

Ödenecek olan bu ücretin hesaplanmasında esas alınacak belli bazı hususlar bulunmaktadır. Öncelikle önemli olan şey yetkili doktor veya kurul tarafından verilen rapora istinaden belirlenen istirahat gününün sayısıdır. Bu hesabın yapılmasında önemli bir başka diğer husus sigortalının yatırılmış prim günleridir. Hesaplamada özellikle iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinden hemen önceki son 1 yıl ve o son bir yıldaki son 3 aylık prime esas kazançların toplamıdır. Bu hesapta belirlenen dönemlerdeki hak edilen ikramiyeler ve primler de hesaplanır. Genel hastalık halinde verilen rapor süresi bakımından ilk iki günün ücreti SGK tarafından ödenmediği için bu hesaba katılmaz.

Geçici İş Göremezlik Ödeneği Son Ödeme Tarihi Geçerse Ne Olur?

İş göremezlik, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve bu Kanun’a bağlı çıkarılan yönetmelikte tanımlanmıştır. Buna göre iş göremezlik, meslek hastalığı, analık hali, iş kazası veya genel hastalık hallerinde meydana gelen, yetkili kılınmış doktor veya sağlık kurulu tarafından verilecek bir rapor ile tespit edilmesi ve bu durumun sigortalı çalışanda bir zarara sebep olmasıdır. Ortaya çıkan bu hallerin sigortalıda geçici süreli olumsuz etki bırakması ve sigortalının iş göremez olduğu hallerde ve belirli koşulların sağlanması halinde SGK tarafından sigortalıya sosyal yardım kapsamında ödeme yapılır. Ortaya çıkan zarar geçici nitelikte ise ödenek geçici iş göremezlik ödeneğidir.

Zarar, sigortalının kazanma gücünde devamlı ve kalıcı olumsuz bir etki yaratması neticesinde sürekli iş göremezlik geliri bağlanır. Bu ödenek, raporun Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesinin ardından hesaplanır ve ödeme sürecine geçilir. Paranın hesaba geçmesi, o yerdeki iş yükü ve yoğunluğuna göre vakit almaktadır. Bu ödeneğin ödenip ödenmediği sigortalı tarafından kontrol edilmelidir. Aksi halde hesaba yatırılan para çekilmez ise Kurum’a geri gönderilir. Bu süreç için herhangi bir süre belirtmek oldukça zordur.

İş Göremezlik Parası Hangi Bankaya Yatıyor?

İş göremezlik ödeneği yani halk arasında bilinen yaygın adıyla rapor parası, bu iş görememe halinin yetkili kurul veya doktor tarafından verilen raporun sigortalının işvereni tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesi gereklidir. Bu ödeneğin alınması için SGK’nın bu durumdan haberdar olması şarttır. Tarafına bildirim yapılan SGK şartları sağladığı takdirde sigortalıya iş göremediği süre için ödenek öder. Bu ödeme işlemleri bildirimin ardından en geç 15 gün geçmesinin ardından çalışanın hesabına yatırılmalıdır. 

Ödenek, sigortalı çalışanın PTT hesabına veya e-Devlet platformuna tanımlanan banka hesabına yatırılır. E-Devlete hesap tanımlama işlemi uygulaması üzerinden yapılır. Sisteme giriş yapılmasının ardından şahıs ödemeleri banka hesabı tanımlama kısmından banka hesaplarını e-devlet sistemine tanımlayabileceklerdir. 

İş Göremezlik Raporu Varken Sigorta Yatar Mı?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre sigortalı sayılan çalışan, Kanun’un belirlediği durumları yaşaması ve bunun yine belirlenen şekillerde tespiti ve nihayetinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesi neticesinde sigortalıya iş görememe raporuna göre sigortalıya belirlenen miktarda ödenek yatırılır. 

Akla takılan sorulardan birisi, iş göremezlik ödeneği alınırken sigortanın yani sigorta primlerinin işveren tarafından ödenip ödenmeyeceğidir. Burada Kanun tarafından bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak iş göremezlik ödeneği alan sigortalıya ücret ödemek konusunda işverenin herhangi bir zorunluluğu bulunmamakla birlikte, inisiyatif kullanarak işçiye ödeme yapan işverenin sigorta primini de yatırması gerekmektedir. Çalışanın sigortalı olduğu süre boyunca almış olduğu ödeme yalnızca SGK tarafından ödenen iş göremezlik ödeneği ise yani işveren herhangi bir ödeme yapmadıysa artık bu durumda sigorta primleri de SGK’ya eksik bildirilecektir.